Phó Thủ tướng: Nơi không muốn phân cấp thì không vì lợi ích cũng sợ mất quyền

Phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 6 tiếp tục diễn ra sôi nổi, thẳng thắn khi các đại biểu đặt vấn đề về lĩnh vực tư pháp; nội vụ; an ninh, trật tự, an toàn xã hội; thanh tra; tòa án; kiểm sát; kiểm toán.

Dù không nhận được câu hỏi chất vấn, song Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang dưới góc độ được Thủ tướng Chính phủ phân công phụ trách lĩnh vực, khi được mời làm rõ một số vấn đề, đã nêu quan điểm về 4 vấn đề nổi lên trong phiên chất vấn.

“Rùng mình” về thông tin 24 lượt thủ tục mới được giải quyết

Về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhận thấy, qua ý kiến đại biểu thì có hai từ được nhắc đến nhiều là “chậm” và “chưa”. Ông đồng tình và nói rằng trách nhiệm thuộc về Chính phủ, về bộ trưởng phụ trách bộ ngành được giao là cơ quan chủ trì soạn thảo, chứ không chỉ riêng Bộ Tư pháp.

Phó Thủ tướng cũng đồng tình với nhận định được đại biểu đưa ra và nhận khuyết điểm trong việc có đến hơn 60% văn bản hướng dẫn được ban hành sau ngày luật có hiệu lực và cho biết sẽ cố gắng từng bước khắc phục trong thời gian tới.

Song, Phó Thủ tướng cho rằng ý kiến mới đề cập việc chậm về số lượng và định lượng thời gian, nhưng có điều quan trọng là việc xây dựng nghị định, thông tư phải có tính chuẩn mực, kiểm soát được tình hình và tạo điều kiện thông thoáng để vận hành.

Hiện nay việc đánh giá tác động chính sách tốn nhiều thời gian. Thời gian qua dồn nhiều công sức và có ưu tiên hơn trong việc sửa các thông tư, nghị định đang có hiệu lực nhưng có bất cập, vướng mắc. Chủ quan đánh giá thời gian qua Chính phủ có tiến bộ trong việc hoàn thiện hoàn hệ thống pháp luật, hàng tháng tổ chức hội nghị chuyên đề về pháp luật.

Đề cập giải pháp, Phó Thủ tướng nhấn manhh nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp vì “vẫn là câu chuyện bộ ngành này hỏi ý kiến bộ ngành kia nên bị chậm”; làm tốt công tác đánh giá tác động, tham vấn tập hợp thông tin nhanh và tốt hơn; tăng cường nguồn lực cho cán bộ làm công tác pháp chế.

Đồng thời, trong bối cảnh xây dựng hệ thống pháp luật trên cơ sở Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì hiện cũng có những quy định cần tiếp tục sửa đổi.

“Phân cấp mà không làm được có khi lại mất cán bộ”

Ngoài ra, Phó Thủ tướng Chính phủ cho rằng hiện nay cần đẩy mạnh phân cấp vì điều này có tầm quan trọng đặc biệt, vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp cho nhiều việc. Các văn bản pháp luật của Chính phủ, bộ ngành gần đây đang theo hướng này.

Chính ở địa phương mới biết thế nào là tốt nhất cho mình, bởi luật có tính phổ quát nhất định, có thể hợp lý chỗ này nhưng chưa hợp lý chỗ khác.

Phân cấp cũng giúp cải cách thủ tục hành chính rất lớn. “Bí thư một tỉnh phía Bắc nắm tay tôi cảm ơn vì chúng tôi giải quyết cho việc chuyển mục đích sử dụng rừng để làm công trình đường giao thông. Đồng chí đó nói đã đến 24 lần thủ tục hành chính thì mới được giải quyết. Thật sự tôi cũng rùng mình với thông tin này” – ông Trần Lưu Quang nói.

Tất nhiên, có những vướng mắc vì quy định chuyên ngành, bởi vì phân cấp xong “đụng” quy định khác nên cần đồng bộ, nếu không thì không dám làm vì có xung đột về pháp lý. Ông cũng thẳng thắn chỉ ra rằng có nơi này nơi khác vẫn không muốn phân cấp, vẫn muốn “ôm”, nếu không vì lợi ích thì cũng đâu đó sợ mất đi quyền lực của mình.

Phó Thủ tướng cũng chia sẻ, cũng có sự lo lắng khi phân cấp thì năng lực cấp dưới có đủ sức thực hiện được hay không. Ví dụ chính sách chuẩn bị trình Quốc hội là cho phép chính quyền địa phương cấp huyện được trộn nguồn vốn của 3 chương trình mục tiêu quốc gia với nhau, thí điểm ở mỗi tỉnh một huyện.

“Nhưng ý kiến phản hồi ở địa phương là anh em cấp huyện đang rất lo lắng vì không biết có kham nổi thủ tục này hay không, nếu không khéo lại mai mốt mất cán bộ vì anh em không đủ sức” – Phó Thủ tướng cho biết thời gian tới đẩy mạnh phân cấp nhưng sẽ chọn thứ tự ưu tiên, kết hợp kiểm tra, giám sát, tăng cường kỷ luật kỷ cương hành chính và chuyển đổi số.

“Khuyến khích” cán bộ thì dễ, “bảo vệ” cán bộ vẫn khó

Liên quan vấn đề tạo hành lang pháp lý cho một việc rất nóng hiện nay là khuyến khích, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ủng hộ cần có quy định vì đâu đó có người có trách nhiệm nhưng đang đùn đẩy, né tránh công việc.

Phó Thủ tướng biểu dương Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan tham mưu, xây dựng, trình Chính phủ đã ban hành được Nghị định 73/2023/NĐ vào tháng 9 vừa qua.

Trong đó, vế “khuyến khích” thì ai tham gia được 3 việc: tôn vinh, khen thưởng và có cơ hội thăng tiến tốt hơn. Tuy nhiên về “bảo vệ” thì còn vướng với các quy định hiện hành. Hiện chỉ dừng lại ở việc người đứng đầu xem xét thấu đáo khuyết điểm, hạn chế, thậm chí vi phạm của cán bộ, xét tới động cơ, phạm vi, tâm thế đóng góp cho cái chung để có ứng xử phù hợp theo thẩm quyền, có đề xuất có trách nhiệm với cơ quan chức năng trong việc xử lý.

Về giải pháp, Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết đây là vấn đề khó. Do đó, ông mong các đại biểu chia sẻ, cùng “tính thêm, nghĩ thêm” và có khả năng đề xuất sửa đổi một số điều trong một số luật. 

Liên quan nhận định “tổ chức, thực hiện vẫn là khâu yếu”, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho rằng để khắc phục điều này đòi hỏi cấp trên phải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện, kịp thời tháo gỡ khó khăn và chấn chỉnh, xử lý nghiêm vi phạm.