Lo ngại INF đổ vỡ, Nga khẳng định muốn đàm phán với Mỹ
VOV.VN - Châu Âu cũng kêu gọi Nga và Mỹ tránh các bước đi đơn phương, làm đổ vỡ Hiệp ước có thể dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang mới.
Nga ngày 11/11 tiếp tục kêu gọi đàm phán về tương lai Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) với Mỹ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ rút khỏi Hiệp ước, vốn được coi là "hòn đá tảng" trong việc duy trì sự ổn định chiến lược toàn cầu. Châu Âu cũng ra tuyên bố kêu gọi Nga và Mỹ tránh có các bước đi đơn phương, làm đổ vỡ Hiệp ước có thể dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang mới.
Tổng thống Nga Putin (trái) và Tổng thống Mỹ Trump. Ảnh: NPR
Người phát ngôn Điện Kremlin ông Dmitry Peskov cho biết, Nga và các nước châu Âu đều lo ngại về tương lai không rõ ràng của Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF). Ông Peskov nhấn mạnh, đây là lý do hai bên cần quay trở lại đàm phán về vấn đề này. Tổng thống Nga Vladimir Putin trước đó cũng tuyên bố Nga muốn khôi phục đối thoại đầy đủ với Mỹ về INF.
“Chúng tôi sẵn sàng đối thoại mặc dù không phải Nga muốn rút khỏi Hiệp ước này mà là phía Mỹ. Tôi nghĩ hiện có thành ý từ cả hai bên về việc muốn khôi phục đối thoại. Điều quan trọng bây giờ là cần bắt đầu đối thoại ở cấp chuyên gia và sau đó là các cuộc đối thoại đầy đủ”, ông Peskov nói.
Vốn được coi là một cột trụ quan trọng của kiến trúc an ninh châu Âu nên nhiều quốc gia Liên minh châu Âu bày tỏ lo ngại về quyết định của Mỹ. Trong một tuyên bố chung đưa ra cuối tuần qua, 79 lãnh đạo chính trị, ngoại giao và quân sự châu Âu kêu gọi cả Nga và Mỹ không thực hiện hành động đơn phương, gây nguy hiểm cho tương lai của INF, đồng thời cảnh báo bước đi nguy hiểm này sẽ kích hoạt một cuộc chạy đua vũ trang và phá hủy cơ chế không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu.
Cựu lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev - người ký vào hiệp ước INF với nguy cơ trở lại của chiến tranh Lạnh nhấn mạnh: “ Chúng ta phải ngăn chặn nguy cơ chiến tranh Lạnh trở lại bằng việc xóa bỏ chiến tranh và quan trọng nhất đó là từ bỏ vũ khí hạt nhân. Chúng ta không được phổ biến vũ khí hạt nhân và phải phá hủy nó. Điều đáng lo ngại là nhà lãnh đạo Mỹ lại muốn xóa bỏ Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung”.
Vì sao Mỹ muốn chấm dứt hiệp ước hạt nhân với Nga?
Mặc dù cảnh báo sẽ rút khỏi INF nhưng Tổng thống Donald Trump vẫn chưa có một tuyên bố chính thức nào, nên một số nhà quan sát cho rằng đây có thể là một “chiến thuật đàm phán” hay là “mưu đồ thương lượng” của Mỹ để buộc Nga phải đàm phán và nhượng bộ. Với thành ý đối thoại của Nga được kì vọng có thể giúp hai bên tiến tới những thỏa hiệp, tránh nguy cơ đổ vỡ Hiệp ước quan trọng này.
Tuy nhiên, cảnh báo rút khỏi Hiệp ước của Tổng thống Trump không chỉ là nhằm gây sức ép với Nga, mà còn nhằm cả vào kho vũ khí của Trung Quốc - không phải là một bên của thỏa thuận. Giới chức chính quyền Mỹ cho rằng, Hiệp ước INF đang đặt Mỹ ở thế bất lợi hơn vì Trung Quốc không tham gia vào cam kết cắt giảm các tên lửa hạt nhân tầm trung ở Thái Bình Dương, trong khi các điều khoản của Hiệp ước không cho phép Mỹ phát triển vũ khí mới.
Cũng có một số đề xuất kêu gọi nên quốc tế hóa INF với sự tham gia của Trung Quốc và các nước khác, nhưng giới quan sát nhận định khả năng Trung Quốc tham gia INF là rất thấp. Do đó, các cuộc đàm phán để duy trì Hiệp ước được dự đoán sẽ rất khó khăn và thách thức. Tại cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ và Nga bên lề lễ kỉ niệm ngày kết thúc chiến tranh thế giới thứ nhất tại Paris, Pháp ngày 11/11, vấn đề Hiệp ước này cũng không được đưa ra thảo luận.
Dư luận hi vọng vấn đề sẽ được đề cập trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ bên bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) dự kiến diễn ra ở Buenos Aires (Argentina) vào cuối tháng 11 này. Tuy nhiên các quan chức Nga cho biết hiện vẫn chưa có "thỏa thuận chắc chắn" nào về một cuộc gặp thượng đỉnh có thể diễn ra./.
Cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ sẽ diễn ra tại Argentina
