Bạo lực và bất đồng quốc tế cản trở thỏa thuận về Syria

Chính quyền Syria đã nhanh chóng đáp ứng hạn chót đầu tiên theo thỏa thuận Nga-Mỹ, nhưng để thúc đẩy bước tiếp theo là đưa thanh sát viên vũ khí hóa học tới Syria thì không hề dễ dàng khi bạo lực vẫn tiếp diễn ác liệt tại quốc gia Trung Đông này. Mâu thuẫn Nga-Mỹ lại bắt đầu nổi lên trong bối cảnh, Mỹ dự phòng phương án quân sự cho tình hình Syria còn Nga thì cáo buộc  phương Tây đang sử dụng thỏa thuận vũ khí hóa học để đẩy mạnh một Nghị quyết sử dụng vũ lực nhằm vào Tổng thống Bashar al-Assad. 

Đại sứ quán Nga ở thủ đô Damascus vừa bị tấn công (Ảnh: Press TV)

Tổng thống Syria Bashar al-Assad trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình CCTV của Trung Quốc ngày 22/9 khẳng định tài liệu về vũ khí hóa học tại Syria đã được chuyển tới Tổ chức cấm vũ khí hóa học, đáp ứng thời hạn đầu tiên trong thỏa thuận Nga-Mỹ và sẽ được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc xác nhận trong vài ngày tới. Ông Assad cũng nói rằng, tình hình an ninh sẽ là rào cản với các thanh sát viên quốc tế khi tới Syria để xác minh.

“Có 2 yêu cầu mà chính phủ Syria phải thực hiện, trước tiên là cung cấp thông tin và dữ liệu cho Tổ chức cấm vũ khí hóa học. Thứ 2 là đảm bảo để các thanh sát viên tiếp cận cơ sở sản xuất và kho chứa vũ khí hóa học tại Syria. Có một trở ngại đó là tình hình an ninh tại một số khu vực Syria không cho phép hoặc có thể gây cản trở hoạt động của các thanh sát viên. Đây là những khu vực có các tay súng nổi dậy và khủng bố ẩn náu. Chúng hoạt động theo sự điều khiển từ nước ngoài và có thể thực hiện các vụ tấn công khủng bố để đổ lỗi cho chính quyền Syria đang cản trở thỏa thuận Nga-Mỹ”, ông Assad nêu rõ.

Trong một cuộc phỏng vấn cùng ngày 22/9, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cáo buộc các nước phương Tây đang sử dụng thỏa thuận vũ khí hóa học để đẩy mạnh một Nghị quyết tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về sử dụng vũ lực nhằm vào chính quyền Syria. Ông Lavrov cho biết, Mỹ bắt đầu đưa ra tối hậu thư với Nga. Ông Lavrov nói: “Các đồng nghiệp Mỹ của tôi đang bắt đầu đưa ra tối hậu thư nói rằng, nếu chúng tôi không chấp thuận một nghị quyết tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về Syria, thì họ sẽ ngừng các hoạt động với Tổ chức cấm vũ khí hóa học”.

Thỏa thuận Nga-Mỹ vốn được coi là “tia sáng cuối đường hầm” cho Syria, đang bị cản trở bởi “bất đồng muôn thủa” của cộng đồng quốc tế. Các nước trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc - một bên là Mỹ, Pháp và Anh muốn một nghị quyết ủng hộ các biện pháp trừng phạt hoặc can thiệp quân sự nếu Damascus không thực hiện các cam kết. Bên kia là Nga và Trung Quốc phản đối các mối đe dọa sử dụng vũ lực vào Syria.

Trong bối cảnh này, Hội nghị Geneva 2 đã được nhắc đến. Liên minh Dân tộc đối lập tại Syria khẳng định sẵn sàng tham gia Hội nghị Geneva để chấm dứt cuộc nội chiến đẫm máu đã bước sang năm thứ 3 tại quốc gia Trung Đông này. Đây là tuyên bố rõ ràng đầu tiên của Liên minh Dân tộc đối lập tại Syria được hậu thuẫn từ phương Tây, cho rằng nếu các cuộc đàm phán tại Geneve hướng tới thành lập một chính phủ chuyển tiếp tại Syria thì không có lý do gì mà lực lượng này lại từ chối ngồi vào bàn thảo luận. 

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon dự kiến sẽ gặp Ngoại trưởng Nga và Mỹ vào cuối tháng này. Cuộc gặp được kỳ vọng sẽ vạch ra lộ trình và thời gian cụ thể cho Hội nghị hòa bình Geneva 2, nhằm đưa các đại diện của chính phủ và phe đối lập Syria ngồi vào bàn đàm phán để đi đến một giải pháp toàn diện./.