Chiến thắng của đảng Cộng hòa và sự thay đổi cán cân quyền lực tại Mỹ

Nước Mỹ đã bước vào ngày đầu tiên sau cuộc bầu cử với chiến thắng vang dội của đảng Cộng hòa ở lưỡng viện. Kết quả này buộc Tổng thống Barack Obama phải xác định lại cách tiếp cận trong các chính sách của mình và mang đến cho các nhà lãnh đảo đảng Cộng hòa nhiều quyền lực hơn, đủ để có thể gây sức ép lớn đối với ông Obama trong nửa nhiệm kỳ còn lại.

Tổng thống Obama dự kiến sẽ tổ chức cuộc họp báo vào chiều 5/11 (theo giờ Mỹ) để bày tỏ quan điểm của ông về thất bại của đảng Dân chủ trước đảng Cộng hòa tại Thượng viện, sự củng cố quyền lực của phe Cộng hòa tại Hạ viện và việc đảng Cộng hòa giành chiến thắng tại các bang mà phe Dân chủ đang nắm quyền.

Một trong những người được ông Obama gọi điện đầu tiên sau bầu cử là nhà lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell, người sẽ trở thành người đứng đầu Thượng viện mới và đối đầu với Tổng thống trong đạo luật về chăm sóc sức khỏe và nhiều vấn đề khác.

Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell và vợ (Ảnh AP)

Kết quả bầu cử được cho là sẽ làm thay đổi chính sách cải cách nhập cư, vấn đề ngân sách, chiến dịch tranh cử Tổng thống 2016 và hơn thế nữa. Các nhà lập pháp Mỹ dự kiến sẽ trở lại thủ đô Washington vào tuần tới để tham dự phiên họp sau bầu cử để bàn luận về những sự thay đổi trên. Trong khi đó, Tổng thống Obama sẽ tiếp đón các nhà lãnh đạo của Quốc hội trong một cuộc họp vào ngày 7/11.

Chủ tịch Hạ viện John Boehner của đảng Cộng hòa cho biết: “Người dân Mỹ đã đặt trách nhiệm to lớn lên vai chúng tôi, nhưng bây giờ không phải thời gian để chúng tôi ăn mừng. Đây là thời điểm để chính quyền kiểm điểm lại và thi hành các biện pháp nhằm đối phó với những thách thức đối với đất nước, đầu tiên là nền kinh tế đang gặp nhiều khó khắn của chúng ta”.

Đảng Cộng hòa đã chiến thắng các thượng nghị sĩ đương nhiệm của đảng Dân chủ tại 7 bang, trong đó có bang Arkansas, Montana, Nam Dakota và Tây Virginia. Có 3 bang mà ông Obama đã giành chiến thắng trong hai lần đắc cử Tổng thống là Bắc Carolina, Iowa và Colorado.

Đảng Cộng hòa chỉ còn thiếu 6 ghế Thượng viên để giành chiến thắng đa số lần đầu tiên kể từ năm 2006.

Nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Iowa Joni Ernst cho biết: “Cảm ơn các bạn, Iowa, chúng ta đang hướng tới Washington và chúng ta sẽ khiến họ phải lo lắng”.

Tại Hạ viện, đảng Cộng hòa có thể giành được hơn con số 246 ghế mà đảng này đã giành được dưới thời Tổng thống Harry S. Truman cách đây 60 năm trước.

Các nghị sĩ đảng Cộng hòa cũng sẽ đảm nhiệm vị trí Thống đốc tại các bang thân Dân chủ như Illinois, Maryland và Massachusetts. Trong lúc Quốc hội Mỹ phải vật lộn với sự bế tắc trước đây thì những bang trên luôn đi đầu trong việc thực hiện các chính sách tăng lương tối thiếu và đạo luật chăm sóc sức khỏe của ông Obama.

Nhiều Thống đốc thuộc đảng Cộng hòa được dự đoán sẽ thất bại khi tái tranh cử theo các cuộc khảo sát nhưng cuối cùng cũng đã giành chiến thắng như Thống đốc bang Florida Rick Scott, Thống đốc bang Kansas Sam Brownback, và Thống đốc bang Wisconsin Scott Walker, ứng cử viên tổng thống tiềm năng đảng Cộng hòa năm 2016.

Kết quả này đã cho thấy cử tri đang bày tỏ sự thất vọng đối với chính sách hồi phục kinh tế chậm chạp và cách xử lý của đất nước đối với các cuộc khủng hoảng quốc tế. Gần 2/3 cử tri được phỏng vấn sau khi bỏ phiếu cho biết, nước Mỹ đang đi sai đường nghiêm trọng.

Tỉ lệ ủng hộ ít ỏi đối với ông Obama đã khiến ông trở thành gánh nặng đối với đảng Dân chủ trong các cuộc bầu cử. Kết quả bầu cử lần này đã gợi lại câu chuyện cách đây 6 năm dưới thời Tổng thống đảng Cộng hòa George W. Bush khi đảng Dân chủ giành chiến thắng trong bối cảnh cử tri bất mãn với các cuộc chiến tranh ở Iraq và Afghanistan./.