Chính phủ liên minh tại Ukraine đối mặt với nhiều thách thức

Một ngày sau khi các kết quả sơ bộ của cuộc bầu cử Quốc hội Ukraine được thông báo, các lực lượng quốc gia ôn hòa và ủng hộ phương Tây dẫn đầu đang bắt đầu các cuộc đối thoại thành lập Chính phủ liên minh.   

Chính phủ mới của Ukraine thực tế không có nhiều thay đổi lớn sau cuộc bầu cử và vẫn được sự ủng hộ mạnh mẽ của các quốc gia phương Tây. Tuy nhiên, bất ổn tại miền Đông Ukraine tiếp diễn sẽ là rào cản chính trong việc thực hiện những cam kết của Chính phủ mới hướng đến hòa bình và thắt chặt hơn nữa quan hệ với Liên minh châu Âu. 

Tổng thống Ukraine Poroshenko bỏ phiếu tại cuộc bầu cử Quốc hội ngày 26/10 (Ảnh Reuters)

Với hầu hết số phiếu đã được kiểm, kết quả kiểm phiếu sơ bộ cuộc bầu cử Quốc hội Ukraine công bố chiều 28/10 cho thấy, đảng của Tổng thống Petro Poroshenko đang tạm dẫn đầu về số ghế nghị sĩ trong Quốc hội, cho dù tỷ lệ phiếu bầu vẫn thấp hơn đảng của Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk. 

Theo luật bầu cử Ukraine, một nửa trong tổng số 450 ghế của Quốc hội được bầu theo danh sách các chính đảng và nửa còn lại được bầu theo các khu vực. 

Chính vì vậy, nếu tính theo số ghế, đảng của Tổng thống Poroshenko vẫn đang tạm dẫn đầu với 126 ghế. Với kết quả này thì hai đảng sẽ tiếp tục hợp tác cùng nhau trong Chính phủ mới, với nhiều khả năng ông Yatsenyuk tiếp tục giữ chức Thủ tướng. 

Cuộc bầu cử của Ukraine được đánh giá dân chủ và hợp pháp, nhận được sự hoan nghênh tích cực của dư luận quốc tế. 

Nga ngày 28/10 cho biết sẽ công nhận kết quả cuộc bầu cử, với hi vọng Quốc hội mới của Ukraine sẽ bắt đầu cuộc đối thoại quốc gia để chấm dứt những bất ổn tại miền Đông. 

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói: “Tôi nghĩ Nga sẽ công nhận kết quả cuộc bầu cử này bởi vì nó rất quan trọng cho Ukraine để hoàn tất bộ máy chính quyền đoàn kết, đối phó với những vấn đề mà đất nước đang phải đối mặt. Chính phủ mới có thể đưa ra các giải pháp, đảm bảo sự đoàn kết quốc gia, đảm bảo tất cả các công dân, bất kể những ngôn ngữ nào mà họ sử dụng  cũng  như quan điểm chính trị khác biệt, tìm thấy tiếng nói của mình tại Ukraine”. 

Các nhà lãnh đạo phương Tây cũng gọi cuộc tổng tuyển cử là một “chiến thắng của dân chủ và cải cách châu Âu". Tuy nhiên, nhiệm vụ khó khăn nhất của Chính phủ Tổng thống Poroshenko bây giờ mới bắt đầu, đó là thực hiện các cam kết tranh cử: Thay đổi đất nước. 

Với chiến thắng phần lớn thuộc về những đảng thân châu Âu tại Ukraine, điều đó cho thấy Chính phủ mới sẽ có đường hướng thúc đẩy cải cách kinh tế tự do và tìm kiếm các mối quan hệ gần gũi hơn với châu Âu. 

Tuy nhiên, những biến động tại miền Đông Ukraine đang là vật cản để Chính phủ mới thực hiện những cam kết này. Ngay sau khi cuộc bầu cử kết thúc, bạo lực tiếp tục diễn ra ở miền Đông Ukraine với các cuộc giao tranh giữa lực lượng đối lập và quân đội Chính phủ. 

Khu vực phía Đông cũng dự kiến tổ chức cuộc bầu cử riêng vào ngày 2/11 tới, với sự ủng hộ của Nga. Điều này sẽ là một thách thức không nhỏ đối với Chính phủ mới trong việc ổn định tình hình đất nước. 

Chuyên gia phân tích của viện nghiên cứu quốc tế Stratagema Yuriy Romanenko cho rằng, ông Poroshenko và Chính phủ của ông sẽ phải đối mặt với thời gian dài để thực hiện cam kết hướng đến châu Âu. 

Cuộc chiến ở miền Đông sẽ kéo dài và bế tắc trong nhiều năm nữa. Tổng thống Poroshenko có thể sẽ không giành chiến thắng bằng quân sự trước lực lượng đối lập tại miền Đông và khi đó sẽ đàm phán về quyền tự trị, mặc dù không phải độc lập, cho những khu vực này. 

Những nỗ lực ổn định tình hình miền Đông Ukraine cũng có thể là nguyên nhân gây ra sự chia rẽ trong nội bộ Chính phủ mới khi  có nhiều đồn đoán cho rằng, đã có sự rạn nứt từ trước cuộc bầu cử.  

Tổng thống Poroshenko và Thủ tướng Yatsenyuk vốn có nhiều tuyên bố khác biệt trong cách thức giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine, cũng như thúc đẩy các vấn đề kinh tế đất nước. 

Thủ tướng Yatsenyuk có lập trường cứng rắn hơn trong những vấn đề ổn định miền Đông Ukraine và cải thiện mối quan hệ với Nga so với Tổng thống Poroshenko. 

Theo giám đốc của Viện Nghiên cứu Chính trị và xung đột ở Kiev Mikhail Pogrebinsky, ông Poroshenko vốn rất muốn chỉ định một Thủ tướng trong đảng của mình sau cuộc bầu cử Quốc hội này. Tuy nhiên, với kết quả bầu cử không tốt như mong đợi, chắc chắn ông phải tiếp tục hợp tác với Thủ tướng Yatsenyuk. Đây là một cơ hội để tạo ra liên minh mạnh, nhưng nếu họ thất bại, thì đây sẽ là một “công thức thảm họa”. 

Bên cạnh các vấn đề ổn định tình hình miền Đông, Chính phủ mới của Tổng thống Poroshenko cũng phải đối mặt với nhiều thách thức lớn khác như khôi phục mối quan hệ với Nga, xóa bỏ tình trạng tham nhũng, thúc đẩy nền kinh tế còn nhiều khó khăn và nhiệm vụ khẩn cấp quan trọng nhất đó là giải quyết bất đồng khí đốt với Nga khi mùa Đông đang đến rất gần.

Ngày 29/10, các cuộc đàm phán về khí đốt giữa Nga và Ukraine, với sự trung gian của EU, được tổ chức tại Brussels (Bỉ) nhằm giải quyết những tranh cãi và không để nguồn cung khí đốt sang EU trung chuyển qua Ukraine bị gián đoạn. Cuộc đàm phán ngày 21/10 đã thất bại khi Ukraine không tìm được nguồn tài chính để trả tiền mua khí đốt cho Nga./.