Khám phá vùng đất xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ lớn nhất Trung Quốc

Chuột Mickey, bảy chú lùn, Minions... cùng nhiều thứ đồ chơi quen thuộc khác, hay những bức tượng Phật, lọ hoa, mỹ nữ và các loài hoa..., chỉ cần làm bằng sứ, tất cả đều có thể bắt gặp ở Đức Hóa. Vùng đất này hiện là nơi sản xuất và xuất khẩu hàng mỹ nghệ gốm sứ lớn nhất Trung Quốc.

Theo ông Hoàng Văn Tiệp (Huang Wenjie), Bí thư Huyện ủy Đức Hóa, địa phương này hiện có hơn 4.000 doanh nghiệp gốm sứ, giá trị ngành này chiếm tới 41% GDP của toàn huyện. 60% sản phẩm gốm sứ Đức Hóa được dùng để xuất khẩu sang hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Riêng năm 2022, xuất khẩu gốm sứ của địa phương này đạt hơn 30 tỷ nhân dân tệ (hơn 4 tỷ USD) với các thị trường chính là Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á.

Là một huyện thuộc thành phố Tuyền Châu, tỉnh Phúc Kiến, nơi được công nhận là điểm khởi đầu duy nhất của “Con đường Tơ lụa trên biển” cổ đại, từ lâu sứ Đức Hóa đã là một trong những mặt hàng giao thương chính trên con đường này và nổi tiếng thế giới với tên gọi “Trung Quốc bạch”, tức sứ trắng từ Trung Quốc.

Đức Hóa được coi là nơi tiên phong đưa gốm sứ Trung Quốc ra nước ngoài. Ngay từ khoảng thế kỷ thứ 10-14 (thời Tống, Nguyên), cùng với sự phát triển mạnh mẽ của cảng Tuyền Châu, Đức Hóa đã là vùng đất xuất khẩu gốm sứ cổ Trung Quốc ra thế giới với số lượng lớn sớm nhất nước này. Bộ sưu tập đồ sứ Đức Hóa được nhà thám hiểm người Italy Marco Polo đưa về nước hiện đang được trưng bày ở Vương cung thánh đường Thánh San Marco ở Venezia hay Venice.

Ông Trịnh Quýnh Hâm (Zheng Jiongxin), Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Đức Hóa, cho biết Con đường tơ lụa trên biển cổ đại có 3 mặt hàng giao thương quan trọng nhất, đó là gốm sứ, trà và lụa. Trong đó, gốm sứ chiếm một vị trí hết sức quan trọng. Theo ông, nhiều chuyên gia cho rằng Con đường tơ lụa trên biển cũng có thể được gọi là Con đường gốm sứ trên biển theo một nghĩa nào đó.

“Chất liệu đất sét dùng làm gốm sứ Đức Hóa rất tốt, hàm lượng sắt rất thấp nên phù hợp để làm các loại sứ trắng. Ngoài ra, các tác phẩm điêu khắc nhân vật của gốm sứ Đức Hóa thịnh hành trên toàn thế giới. Một trong những lý do chính khiến Đức Hóa cùng với Tuyền Châu được xếp hạng di sản thế giới là bởi chúng tôi là vùng đất sản xuất gốm sứ xuất khẩu quan trọng. Nếu so sánh với gốm sứ Cảnh Đức Trấn, gốm sứ Đức Hóa trông như ngọc, đây là một ưu thế hết sức độc đáo. Các tác phẩm điêu khắc nhân vật của chúng tôi được chế tác rất tinh xảo. Gốm sứ Cảnh Đức Chấn chủ yếu được làm đồ dùng, gốm sứ hoa văn và trắng xanh của họ rất đẹp”.

Năm 2015, Đức Hóa được Hội đồng Thủ công mỹ nghệ Thế giới (World Crafts Council, WCC) của UNESCO chọn là “Thủ đô gốm sứ thế giới” đầu tiên. Tháng 7/2021, các di chỉ lò nung gốm sứ ở đây cùng với Tuyền Châu được đưa vào danh sách di sản thế giới của UNESCO với vai trò là “Trung tâm thương mại hàng hải thế giới thời Tống - Nguyên của Trung Quốc”.

Những năm gần đây, trọng tâm xuất khẩu của sứ Đức Hóa đang chuyển dần sang các thị trường mới nổi như Trung Đông và Đông Nam Á. Năm 2022, xuất khẩu sang 12 thành viên RCEP đạt 716 triệu nhân dân tệ (gần 100 triệu USD), tăng 109,62%; xuất khẩu sang các nước ASEAN đạt 482 triệu nhân dân tệ (khoảng 66 triệu USD), tăng vọt 209,28% so với cùng kỳ năm trước. 

Theo giới thiệu của ông Trịnh Diễn Thánh (Zheng Yansheng), Giám đốc dự án của Tập đoàn gốm sứ tư nhân Thuận Mỹ ở Đức Hóa, cũng như nhiều doanh nghiệp tại đây, sản phẩm của công ty chủ yếu phục vụ xuất khẩu: “Chúng tôi làm cả thị trường trong và ngoài nước. Tỷ lệ nước ngoài và trong nước là 7:3, trong đó 70% để xuất khẩu. Hầu hết khách hàng của chúng tôi ở thị trường châu Âu, châu Mỹ và Nhật Bản. Những năm gần đây, thị trường Australia và Đông Nam Á cũng dần bắt đầu bao phủ. Hầu hết sản phẩm của chúng tôi là hàng thủ công mỹ nghệ. Hiện chúng tôi cũng đang sản xuất một số sản phẩm sứ cao cấp. Trong tương lai, chúng tôi muốn xây dựng thương hiệu của riêng mình. Ở thị trường Việt Nam, đơn hàng của chúng tôi chủ yếu cũng là hàng mỹ nghệ”.

Giờ đây, nhiều tác phẩm của các nghệ nhân làm sứ nổi tiếng ở Đức Hóa đã được liệt vào hàng “Quốc sứ”, tức được sử dụng trong các hội nghị quốc tế, quốc yến và làm quà tặng cho nguyên thủ quốc gia các nước tại nhiều sự kiện quan trọng. Năm 2017, 15 trong số 16 quà tặng cho các nhà lãnh đạo BRICS nhóm họp tại thành phố Hạ Môn đến từ Đức Hóa. Năm 2022, nhiều sản phẩm chính thức của World Cup tại Qatar hay linh vật của Thế vận hội mùa Đông Bắc Kinh cũng do địa phương này sản xuất.