Đề xuất cập nhật FTA giữa Việt Nam và EAEU phù hợp tình hình mới

Ngày 13/10, tại Trụ sở Ủy ban Kinh tế Á-Âu, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Phụ trách Thương mại của Ủy ban Kinh tế Á - Âu Andrei Slepnev đã đồng chủ trì Khóa họp 4 của Ủy ban Hỗn hợp về thực thi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu (Việt Nam - EAEU FTA), đánh giá kết quả 5 năm thực hiện Hiệp định và đề xuất cập nhật nội dung cho phù hợp tình hình hiện nay.

 Tham dự Khóa họp, về phía Việt Nam còn có Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi, một số cán bộ Đại sứ quán và các đại diện khác của Bộ Công Thương. Hai Bộ trưởng đều thống nhất rằng, Hiệp định đã đóng góp cho sự phát triển thương mại hai chiều mạnh mẽ giữa Việt Nam và các nước thành viên Liên minh Kinh tế Á -Âu (EAEU)

Tại Khóa họp, Bộ trưởng Phụ trách Thương mại của Ủy ban Kinh tế Á - Âu Andrei Slepnev đã cung cấp thông tin về kết quả của 5 năm đầu thực hiện hiệp định, cho thấy, tốc độ tăng trưởng ổn định trong kim ngạch thương mại giữa EAEU và Việt Nam, với mức tăng hơn 32% (từ 5,9 tỷ USD năm 2017 lên 7,8 tỷ USD năm 2021, theo số liệu của EAEU).

Tuy nhiên, mức độ tận dụng ưu đãi từ Hiệp định này còn khiêm tốn (với tỉ lệ trung bình hơn 40%). Điều này thể hiện rằng, hợp tác kinh tế - thương mại song phương còn nhiều tiềm năng, cần nỗ lực tháo gỡ các vướng mắc đề phát triển.

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên thẳng thắn đánh giá một số điều khoản, cam kết của Hiệp định đã không còn phù hợp với bối cảnh hiện nay. Theo Bộ trưởng, đây là thời điểm thích hợp để EAEU và Việt Nam xem xét những ý tưởng mới, nâng cấp Hiệp định thương mại tự do để cùng khai thác những tiềm năng mới, cơ hội mới còn đang bỏ ngỏ và trong khi triển khai các quy trình, thủ tục cần thiết để sửa đổi Hiệp định, hai bên cần tìm cách tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn hiện tại, thúc đẩy thương mại song phương. Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị phía Liên minh lưu ý những quan tâm của Việt Nam liên quan đến các hạn chế của biện pháp phòng vệ ngưỡng và hạn ngạch gạo thấp.

Về phần mình, Việt Nam sẽ phối hợp trao đổi với các Bộ ngành liên quan trên tinh thần sẵn sàng mở cửa thị trường, cân bằng lợi ích của hai bên, đối với yêu cầu của EAEU về mở cửa thị trường cho một số sản phẩm rượu cô-nhắc, tăng xuất khẩu lúa mỳ, thịt bò, phân bón sang Việt Nam.

Tại khóa họp, hai Bộ trưởng cũng nêu tóm tắt về kết quả phiên họp tiểu ban về xuất xứ hàng hóa (thuộc Ủy ban Hỗn hợp), theo đó, cấp kỹ thuật đã tổ chức họp trực tuyến vào ngày 30/9/2022 và đề xuất sửa đổi phụ lục về quy tắc cụ thể mặt hàng và tình hình đàm phán Nghị định thư về trao đổi thông tin điện tử trong khuôn khổ Hệ thống về chứng nhận xuất xứ và xác minh xuất xứ điện tử.

Ngoài ra, một vấn đề mới được phía EAEU nêu ra tại khóa họp này là phát triển kinh tế xanh. Đây cũng là vấn đề Việt Nam đang rất quan tâm, do vậy, phía Việt Nam hoan nghênh nội dung này và rất mong được nhận được sự hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm từ EAEU. Kết thúc khóa họp, hai Bộ trưởng đã ký biên bản của khóa họp và nhất trí sẽ báo cáo Chính phủ hai nước để thúc đẩy các nội dung đã được hai bên trao đổi và thống nhất.

EAEU gồm: Liên bang Nga, Belarus, Kazaskhtan, Armenia và Kyrgyzstan. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, ngay từ khi bắt đầu có hiệu lực (cuối năm 2016), kim ngạch thương mại hai chiều năm đó đạt 3,04 tỷ USD, tăng 23% so với năm 2015. Những năm tiếp theo, thương mại song phương đều có mức tăng trưởng tích cực ở mức trên 25%. Năm 2021, mặc dù chịu ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, thương mại song phương vẫn đạt mức tăng trưởng khoảng hơn 16%, đạt gần 6 tỷ USD. Trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Liên minh đạt khoảng 3,5 tỷ USD, tăng hơn 15% và nhập khẩu đạt 2,4 tỷ USD tăng gần 16%./.