Campuchia sẵn sàng ra khỏi tình trạng quốc gia kém phát triển vào năm 2027

Bước tiến của Campuchia về kinh tế, xã hội

Từ năm 1991, Campuchia được Liên Hợp Quốc đưa vào danh sách các nước kém phát triển do có tình trạng kinh tế - xã hội phát triển kém, chịu tác động nghiêm trọng từ các vấn đề bên ngoài, đặc biệt là khủng hoảng kinh tế và các vấn đề môi trường, nguồn nhân lực hạn chế.  

Theo Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn và các nước đang phát triển (UN-OHRLLS), hiện có 46 quốc gia được đưa vào danh sách “ các quốc gia kém phát triển nhất hoặc các quốc gia nghèo nhất thế giới”. Khu vực châu Á-Thái Bình Dương có chin quốc gia, trong đó có Campuchia.

Theo quy định, một quốc gia được đưa vào danh sách các quốc gia kém phát triển nhất thế giới dựa trên các tiêu chí như:

- Thu nhập quốc gia bình quân đầu người (GNI) dưới 1.018 USD mỗi năm.

- Yếu kém về nguồn nhân lực (dựa trên các chỉ số về dinh dưỡng, sức khỏe, giáo dục và khả năng đọc viết của người lớn).

- Tính dễ bị tổn thương về kinh tế và môi trường (dựa trên các yếu tố như địa hình xa xôi, hiểm trở; mức độ phụ thuộc vào nông nghiệp; khả năng hứng chịu thiên tai).

Theo dự kiến, năm 2023 nền kinh tế Campuchia sẽ đạt tăng trưởng 5,6% và tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người dự kiến đạt 1.924 USD cao hơn so với năm 2022 là 1.785 USD. Đây được coi là những bước tiến vượt bậc của Campuchia nhằm thoát khỏi danh sách các quốc gia kém phát triển nhất.

Tuy nhiên, các tiêu chí này sẽ được xem xét 3 năm một lần bởi Ủy ban Chính sách phát triển của Hội đồng Kinh tế và xã hội Liên Hợp Quốc (ECOSOC). Các quốc gia có thể ra khỏi danh sách các quốc gia kém phát triển (LDC) khi các chỉ số vượt qua các tiêu chí này trong hai lần đánh giá ba năm liên tiếp.

Vì vậy, Campuchia sẽ được đánh giá lại vào năm 2024 và có thể rời khỏi danh sách này vào năm 2027 nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ.

Đối diện các thách thức kinh tế toàn cầu

Gần đây, các tổ chức toàn cầu lớn đưa ra những dự báo về sự suy giảm tại các nền kinh tế phát triển cũng như sự tác động của nó đến các nền kinh tế đang phát triển. Tuy nhiên, các nước ASEAN, trong đó có Campuchia, vẫn thể hiện những tín hiệu đầy hy vọng.

Tăng trưởng kinh tế Campuchia ước tính sẽ đạt 5,6% trong năm nay, thấp hơn so với dự báo tăng trưởng trước đó là 6,6%. Đó là tuyên bố của Quốc vụ khanh thường trực Vongsey Vissoth của Bộ Kinh tế và Tài chính (MEF) tại sự kiện về quản lý kinh tế vĩ mô và luật ngân sách 2023 diễn ra đầu tháng 2/2023.

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Vương quốc này có khả năng đạt 28,58 tỷ USD vào cuối năm nay, dựa trên ước tính từ các mô hình vĩ mô toàn cầu của Trading Economics và kỳ vọng của các chuyên gia phân tích. Về dài hạn, GDP của quốc gia Đông Nam Á này được dự báo đạt khoảng 30,24 tỷ USD vào năm 2024 và 38,39 tỷ USD vào năm 2025, theo các mô hình kinh tế lượng.

Trong năm 2022, nền kinh tế Campuchia tiếp tục phục hồi sau đại dịch và hưởng lợi từ các hiệp định thương mại khu vực mới, qua đó giúp thu hút thêm đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu. Mức tăng trưởng GDP ước tính trong năm 2022 là 5,5%. Trong năm 2023, theo Bộ phận phân tích thông tin (EIU) của Tập đoàn Economist, tăng trưởng GDP thực của Campuchia sẽ ở mức vừa phải 5%.

Còn theo Ngân hàng Thương mại Siam của Thái Lan, nền kinh tế Campuchia trong năm nay sẽ tăng trưởng 5,5%. Trung tâm Dự báo Kinh tế (EIC) của ngân hàng này cho rằng Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam sẽ tăng trưởng mạnh hơn trong năm nay nhờ sự gia tăng nhu cầu trong nước và sự phục hồi của lĩnh vực du lịch và lữ hành, một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của những nền kinh tế này.

Cơ hội và thách thức của Campuchia

Chính phủ Campuchia đã nhận diện được những thay đổi bước ngoặt khi bước sang một giai đoạn phát triển mới của đất nước, thậm chí trong quá trình quá độ sẽ vấp phải những tổn thương về kinh tế, ví dụ như mất đi các ưu đãi thuế quan, quy tắc xuất xứ, thu hút đầu tư, lợi thế cạnh tranh...

Trong buổi trao đổi với VOV vào mấy ngày trước, Tiến sĩ Ky Sereyvath, một chuyên gia kinh tế của Viện hàn lâm Campuchia cho rằng, việc Campuchia thoát khỏi mác “các quốc gia kém phát triển” trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình sẽ mang lại cho Campuchia rất nhiều lợi ích như đón nhận làn sóng đầu tư lớn hơn, cơ hội tiếp cận với các thị trường lớn nhiều hơn... Tuy nhiên, nền kinh tế Campuchia cũng sẽ phải chịu tổn thương,...  Ví dụ, từ năm 2001, Campuchia được hưởng ưu đãi thuế quan 0% đối với mọi hàng hóa ngoại trừ vũ khí hay còn gọi là EBA (Everything But Arms) từ Liên minh châu Âu. Điều này đã khiến Campuchia hưởng lợi khoảng 700 triệu USD/năm. Campuchia cũng nhận được lợi ích rất lớn từ chương trình Hệ thống ưu đãi tổng quát (GSP) từ Mỹ. Chỉ tính riêng hàng may mặc và sản phẩm du lịch, mà Campuchia thu được khoảng 400 triệu USD/năm từ việc xuất khẩu sang Mỹ. Nhưng vào cuối năm 2020, Mỹ đã đình chỉ chương trình GSP và EU đã rút 20% EBA đối với Campuchia.

Quốc vụ khanh Bộ Thương mại Campuchia ông Pich Rithy cho biết: “Trong quá trình tăng trưởng và phát triển, chúng ta sẽ thoát khỏi nhóm quốc gia kém phát triển. Đây thật sự là một bước ngoặt đáng hoan nghênh. Dù rằng, Campuchia chịu mất đi một số lợi ích như ưu đãi thương mại đơn phương từ các quốc gia phát triển, các cơ chế hưởng lãi suất vay ưu đãi bị thu hẹp…” Tuy nhiên, ông Pich Rithy cho rằng: Không phải là không có giải pháp cho vấn đề này. Campuchia đang tích cực duy trì môi trường đầu tư lớn hơn và tốt hơn, cũng như khả năng tiếp cận thị trường thông qua FTA song phương và khu vực. Phát triển kỹ năng, cải thiện năng suất và cải cách hành chính nội bộ nhằm thu hút đầu tư, phát triển kinh tế.”

Theo Tiến sĩ kinh tế Yong Kim Aung, nhằm thoát khỏi danh sách các quốc gia kém phát triển nhất và hướng đến mục tiêu trở thành nước có thu nhập trung bình vào năm 2030 và trở thành nước có mức thu nhập cao năm 2050, Campuchia cần phải thực hiện một số việc sau: “Chúng ta phải tránh các tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Thứ 1 là đảm bảo về dân chủ, nhân quyền. Đây là tiêu chuẩn mà các nước phát triển cần phải có. Thứ 2 là ổn định chính trị, nhằm thu hút đầu tư. Thứ 3 là củng cố nền tư pháp nhằm đảm bảo công bằng. Thứ 4 là ổn định giá đồng riel và không để lạm phát tăng cao nhằm ổn định nền kinh tế Campuchia”./.