Iran – Nga – Thổ cho Mỹ “ra rìa” trong vấn đề Syria

Thứ Ba, 19:02, 28/08/2018

VOV.VN - Vào tuần sau, các nhà lãnh đạo Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gặp nhau ở Iran để bàn về vấn đề Syria mà không có Mỹ.

Các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran sẽ gặp nhau vào tuần tới để thảo luận về vấn đề Syria và những biện pháp chống lại các nhóm Hồi giáo cực đoan hiện chiếm giữ một số vùng lãnh thổ ở đây.

Ba nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau ở thành phố Tabriz, Iran trong bối cảnh mối quan hệ giữa cả 3 quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran với Mỹ đều đang xấu đi. Một số nhà phân tích cho rằng các nhà lãnh đạo này đang hy vọng về việc sẽ quyết định tương lai của Syria mà không có Washington.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Iran Hassan Rouhani gặp nhau tại Sochi, Nga ngày 22/11/2017. Ảnh: Reuters.

“Khoảng trống quyền lực với sự thiếu vắng vai trò lãnh đạo mạnh mẽ của Mỹ trong vấn đề Syria sẽ tạo cơ hội cho Nga và Iran lấp đầy", Chris Meserole - một chuyên gia về Trung Đông của Viện Brookings chia sẻ với trang Newsweek.

Ngày 27/8, Đại sứ quán Nga tại Washington đã khẳng định mối quan hệ giữa hai quốc gia đã xuống mức thấp nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh. Moscow vô cùng giận dữ khi Washington tiếp tục áp các lệnh trừng phạt lên Nga với cáo buộc Nga can thiệp vào Ukraine cũng như các cuộc bầu cử Mỹ, gây ra vụ đầu độc cựu điệp viên hai mang Sprikal và một số vấn đề khác. Tổng thống Donald Trump đã khẳng định ông muốn theo đuổi mối quan hệ tốt đẹp hơn với Nga nhưng mục tiêu này xung đột với quan điểm của chính các thành viên còn lại trong chính phủ Mỹ và những nhân vật chủ chốt trong chính quyền của Tổng thống Trump.

Không chỉ vậy, quan hệ giữa Mỹ với Thổ Nhĩ Kỳ cũng ở mức thấp sau vụ Ankara bắt giữ mục sư người Mỹ Andrew Brunson. Tổng thống Trump đang thúc ép Thổ Nhĩ Kỳ thả ông Brunson nhưng Ankara kiên quyết không thả vị mục sư này. Washington cũng áp các lệnh trừng phạt lên những thành viên chủ chốt trong chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ để đáp lại Ankara. Nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang vật lộn với những khó khăn cùng với việc đồng lira lao dốc liên tục do những vấn đề ngoại giao với Mỹ. Cuộc khủng hoảng ngoại giao đã cho ông Erdogan cơ hội để đổ lỗi cho những lực lượng bên ngoài về các vấn đề trong nước. Điều này cũng khiến Thổ Nhĩ Kỳ theo đuổi một mối quan hệ sâu sắc hơn với Nga.

“Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đang có những động thái tăng cường sự lãnh đạo trong nước cũng như thay đổi chính sách đối ngoại quốc gia với một lập trường mạnh mẽ hơn nhằm giúp Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một nhà lãnh đạo khu vực", Harrison Akins, một chuyên gia về an ninh Trung Đông tại Trung tâm Howard Baker nhận định trên trang Newsweek.

"Trước những căng thẳng trong quan hệ với Mỹ, ông Erdogan sẽ nỗ lực để hình thành liên minh với các quốc gia khác nhằm giúp ông "rảnh tay" hơn trong việc theo đuổi những lợi ích chính trị trong và ngoài nước", chuyên gia Akins cho biết thêm.

Về phía Iran, Mỹ cũng đang tái áp đặt một loạt các lệnh trừng phạt lên quốc gia này và thúc ép các đồng minh EU phải đứng về phía mình. Mỹ sẽ áp nhiều lệnh trừng phạt hơn lên ngành dầu mỏ Iran vào tháng 11/2018 sau làn sóng trừng phạt đầu tiên vào đầu tháng này.

Gần đây, cố vấn an ninh quốc gia của chính quyền Tổng thống Trump - ông John Bolton đã có chuyến thăm tới Trung Đông để thông báo về kế hoạch gây sức ép cao nhất lên Tehran và việc rút quân khỏi Syria. Ông Bolton cũng khẳng định rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đang ủng hộ các lực lượng có liên quan đến Iran rời khỏi Syria. Nhiều bài báo trong những tháng gần đây nhận định Nga sẵn sàng hợp tác với Mỹ và Israel trong nỗ lực nhằm khiến các lực lượng quân đội có liên quan đến Iran rút khỏi Syria. Cuộc gặp vào tuần sau giữa 3 quốc gia Nga – Thổ - Iran đã cho thấy Nga vẫn coi Iran là một chủ thể quan trọng ở Trung Đông để đàm phán. Iran trong một thời gian dài tuyên bố rằng chính phủ Syria muốn Tehran duy trì sự hiện diện ở quốc gia này. Ngày 27/8, Iran và Syria đã đặt bút ký một thỏa thuận nhằm duy trì quân đội Iran tại Syria bất chấp sự phản đối của Israel.

Những kẻ chống đối liên quan đến nhóm khủng bố al-Qaeda đang thực hiện các cuộc tấn công chống lại quân đội Nga ở Syria vì sự ủng hộ của Moscow với chính quyền Bashar al-Assad. Quân đội Iran hiện cũng đang hỗ trợ lực lượng chính phủ Syria và Nga để đánh bại những kẻ nổi loạn. Thực tế thì Thổ Nhĩ Kỳ cũng sẽ có được những lợi ích nhất định từ sự ổn định của Syria bởi bất kỳ bất ổn nào gần biên giới diễn ra đều có thể gây nên một làn sóng di cư từ Syria vào Thổ Nhĩ Kỳ trong bối cảnh Ankara đang phải "vật lộn" với một cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ.

“Sự thật là Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và Nga đang gặp nhau mà không có sự hiện diện của một nước Mỹ khó lường dưới thời Tổng thống Trump, có lẽ là bằng chứng cho thấy họ đang hợp tác cho một sự sắp xếp trong tương lai ở Syria với những vùng ảnh hưởng riêng của mình sau cuộc xung đột ở Syria", chuyên gia Akins nhận định./.