IS đang là công cụ định hình lại bản đồ khu vực Trung Đông?
Thứ Hai, 06:31, 08/06/2015
VOV.VN - Sự bất ổn tại khu vực Trung Đông đang là một mảnh đất màu mỡ để IS sinh sôi và phát triển.
Đã gần một năm trôi qua kể từ khi một liên minh chống Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) do Mỹ dẫn đầu tiến hành các cuộc không kích tại Iraq và Syria nhằm tiêu diệt tổ chức này. Tuy nhiên, trái với những mong đợi, trên thực tế IS lại đang cho thấy chúng có vẻ mạnh hơn bằng cách chiếm thêm các thành phố ở Iraq [Ramadi] và Syria [Palmyra].
Phiến quân IS tại thành phố Ramadi, Iraq (Ảnh: Reuters)
Bất ổn trong thế giới Arab - mảnh đất màu mỡ để IS sinh sôi
Một số chuyên gia chính trị và an ninh cho rằng, sự phát triển nhanh chóng của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đang đặt ra mối đe dọa tới tình hình địa chính trị của khu vực Arab, thậm chí nó còn dần trở thành “một công cụ gây chia rẽ” tại khu vực này.
Kamal Habib - chuyên gia nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến phong trào Hồi giáo cho rằng "IS đang trở thành mối đe dọa tới tình hình địa chính trị của khu vực, và dần lấp đầy những khoảng trống được tạo ra tại các quốc gia bất ổn ở khu vực này”.
Theo ông Habib, những cuộc bạo loạn và xung đột tiếp theo sau các cuộc nổi dậy Mùa xuân Arab đã tạo ra "một mảnh đất màu mỡ cho sự tồn tại và phát triển của IS".
“Nhà nước Hồi giáo tự xưng được sinh ra trong một môi trường đầy bất ổn”, ông Habib cho biết. Tuy nhiên, thay vì đấu tranh chống lại tổ chức này, một số quốc gia còn lợi dụng sự phát triển của IS để khoét sâu thêm những rạn nứt trong khu vực vốn đầy rẫy sự hỗn loạn này vì lợi ích riêng của họ.
Cũng theo ông Habib, sở dĩ ngày càng có nhiều thanh niên tham gia thánh chiến dưới cờ của IS là bởi tình trạng thất học, thiếu hiểu biết, tình trạng thất nghiệp triền miên và thiếu niềm tin vào giới lãnh đạo ở các quốc gia Trung Đông này.
IS là tổ chức thánh chiến có tư tưởng cực kỳ bảo thủ và cực đoan. Chúng đang xây dựng và phát triển “đế chế” của mình bằng cách chia rẽ người dân tại các quốc gia đang lâm vào bất ổn, ông Habib nói.
Chiến lược gây chia rẽ của IS được xây dựng và tiến hành theo 3 bước: Làm suy yếu các quốc gia bất ổn, củng cố và tăng cường ảnh hưởng của tổ chức này và cuối cùng là hợp pháp hóa sự tồn tại của mình và củng cố tham vọng về một Caliphate tại các vùng đất mà chúng chiếm được.
Mỹ có đang lợi dụng sự tồn tại của IS?
Đồng quan điểm với ông Habib, Talaat Musalam - chuyên gia về an ninh và chiến lược cho rằng, IS đang tìm cách chia rẽ khu vực Arab, song chính tổ chức khủng bố này lại đang bị Mỹ lợi dụng để đạt được các lợi ích riêng của mình tại khu vực này.
Tướng Leonid Ivashov, cựu quan chức cấp cao Bộ Quốc phòng Nga chuyên nghiên cứu về các vấn đề địa chính trị cho rằng: “Một mặt Mỹ thận trọng với sự gia tăng của tổ chức Hồi giáo cấp tiến này nhưng mặt khác họ lại là động lực đăng sau sự phát triển của chúng. Mỹ sử dụng IS như một công cụ nhằm gây sức ép với Syria, Iran cũng như duy trì sự ảnh hưởng của mình đối với Saudi Arabia và các nước vùng Vịnh khác”.
Hiện chiến lược của Mỹ để đối phó với IS đã có sự thay đổi sau khi tổ chức này đi chệch khỏi tầm ảnh hưởng của Mỹ và bắt đầu hoạt động một cách độc lập, đặc biệt là sau khi giành quyền kiểm soát phần lớn các mỏ dầu của Iraq.
Theo ông Musalam, IS đang áp dụng các chiến lược tương tự những gì Mỹ đã làm để chia rẽ khu vực Arab.
Sẽ phải mất một thời gian dài để có thể tiêu diệt tổ chức Nhà nước Hồi giáo (Ảnh: longwarjournal)
Vẽ lại bản đồ khu vực Trung Đông
Cho đến nay, IS đã giành quyền kiểm soát một vùng đất rộng lớn tại Iraq và nước láng giềng Syria. Tổ chức này đã trở nên khét tiếng bởi các cuộc tấn công khủng bố, hành quyết man rợ nhằm vào người Hồi giáo Shiite, người Kito giáo và các tộc người thiểu số khác tại Iraq và Syria.
Các tay súng IS đã chiếm thành phố cổ Palmyra tại Syria - một di sản thế giới được UNESCO công nhận và là một thành phố có tầm chiến lược quan trọng với các mỏ khí tự nhiên. Hiện IS đã kiểm soát gần một nửa lãnh thổ Syria.
Tại Iraq, IS đã giành quyền kiểm soát thành phố Ramadi, thủ phủ tỉnh Anbar, đồng thời chiếm nhiều ngôi làng và thành phố khác trên biên giới Iraq với Syria.
Nhóm chiến binh thánh chiến này cũng đã giành quyền kiểm soát Derna, Sirte, một bộ phận của thành phố Tobruk ở Libya.
Theo chuyên gia Musalam, việc IS giành quyền kiểm soát một nửa lãnh thổ Syria cùng nhiều thành phố của Iraq, thực hiện vụ tấn công khủng bố tại Saudi Arabia thậm chí đã vươn tới cả Yemen , Somalia và Libya cho thấy một thực tế "chúng ta đang phải đối mặt với một kế hoạch chia rẽ nhằm vẽ lại bản đồ khu vực này”.
Ông Musalam đổ lỗi cho sự bành trướng của IS như hiện nay là do sự yếu kém của một số quốc gia Arab và nguồn tài chính mà nhiều nhóm Hồi giáo lớn đang tài trợ cho các chiến binh thánh chiến IS với tham vọng tìm lại ánh hào quang của Vương quốc Hồi giáo (Caliphate).
Cả ông Habib và Musalam đều cho rằng, IS sẽ vẫn tồn tại trong nhiều năm tới và khó có thể tiêu diệt chúng một cách dễ dàng dù có nhiều nỗ lực của cộng đồng quốc tế.
Theo ông Musalam, IS sẽ tiếp tục mở rộng phạm vi hoạt động bởi sự bất ổn dai dẳng trong khu vực. “IS là một phần của những bất ổn tại khu vực Trung Đông và những nỗ lực kích động bạo lực khủng bố nhằm khôi phục lại một Caliphate", ông Musalam nhấn mạnh.
Trong khi đó, ông Habib đưa ra một nhận định khác về tương lai của IS khi cho rằng, thế giới Arab có vẻ đang kiệt sức và hầu hết lực lượng quân đội của các nước đều trong tình trạng thiếu ý chí chiến đấu. Tuy nhiên ông Habib loại trừ khả năng tổ chức Nhà nước Hồi giáo có thể giành quyền kiểm soát hoàn toàn một quốc gia nào đó tại khu vực Trung Đông./.
