“Sự phát triển về dân số cũng như cơ sở hạ tầng dày đặc tại đô thị khiến nơi đây trở thành địa điểm khó chiến đấu nhất và có lẽ cũng là nhiệm vụ khó khăn nhất đối với bộ binh. Trong môi trường đô thị, pháo binh hay xe tăng không đóng vai trò nòng cốt, mà điều thiết yếu là kỹ năng của từng xạ thủ và sự phối hợp giữa các nhóm bộ binh nhỏ”.

Trang quân sự Defense One cho rằng, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine là ví dụ điển hình cho thấy những thách thức trong tác chiến đô thị vì cả hai bên đều bị hạn chế về vũ khí và trang thiết bị do phải chiến đấu giữa các tòa nhà cao tầng cũng như những khu vực đông dân cư. Defense One lưu ý, tác chiến đô thị cần số lượng nhân lực và chủ yếu dựa vào kỹ năng của từng binh sỹ. Dưới đây là những thách thức lớn trong tác chiến đô thị mà quân đội 2 nước phải đối mặt.

Thứ nhất là quy mô. Quy mô các khu vực đô thị đóng vai trò rất quan trọng. Quy mô của khu vực đô thị quyết định các phương tiện cần thiết để hỗ trợ bất cứ hoạt động nào nhằm bảo vệ hoặc tấn công nơi đó. Có 2 yếu tố ảnh hưởng đến quy mô của một thành phố là dân số và diện tích. Mật độ dân số lớn đồng nghĩa với việc có rất nhiều tòa nhà, đường phố và cơ sở hạ tầng cần phải được bảo vệ.

Trong cuộc xung đột Nga, Ukraine, các thành phố Kiev và Kharkov – nơi có dân số lần lượt là 3,5 và 1,2 triệu người là những vùng đô thị rộng lớn. Dân số của Kiev nhiều hơn so với 2,8 triệu dân của thành phố Berlin trong trận đánh ác liệt nhất của Thế chiến 2. Dân số của Kharkov cũng tương đương với dân số của Manila (Philippines) trong trận chiến đô thị năm 1945. Có thể thấy, trận chiến đô thị đang xảy ra tại Ukraine có quy mô tương đương, thậm chí lớn hơn so các trận chiến đô thị lớn nhất trong lịch sử quân sự. Ngoài dân số mà diện tích của khu vực đô thị cũng là yếu tố cần xem xét. Diện tích của Kiev là 839 km2 trong khi diện tích của Kharkov là khoảng 350 km2.

Quy mô của khu vực đô thị sẽ ảnh hưởng đến việc xác định quy mô lực lượng cần thiết để tiến hành các hoạt động ở đó. Lịch sử chiến tranh đô thị cho thấy, để kiểm soát những thành phố có dân số và diện tích lớn như Kiev hay Kharkov, Nga cần phải triển khai một lực lượng đáng kể, trong đó tính cả những tiến bộ về công nghệ nhằm giảm thiểu nhân lực. Nhưng ở giai đoạn đầu xung đột, Nga gần như không có đủ quân số để thực hiện thành công nhiệm vụ tác chiến đô thị trong bối cảnh Ukraine thiết lập hệ thống phòng thủ dày đặc.

Thứ hai là yếu tố địa hình. Cả Nga và Ukraine đều bị hạn chế do đặc điểm địa hình của các thành phố. Các công trình kiến trúc cao tầng khiến 2 bên phải lựa chọn những vũ khí và thiết bị phù hợp, yêu cầu chỉ huy và kiểm soát theo cách phi tập trung, đồng thời phải tránh gây thương vong cho dân thường. Ngoài ra còn những thách thức khác như quân đội phải đưa ra các quyết định nhanh chóng trong điều kiện không chắc chắn, khó khăn trong quan lý thông tin, tìm kiếm và tiêu diệt mục tiêu, khó khăn về hậu cần, cơ động, cũng như chăm sóc, chữa trị cho các binh sỹ bị thương.

Các trận chiến đô thị tại Ukraine đã chứng kiến sự kết hợp rộng rãi giữa lực lượng chính quy và không chính quy với khả năng tốt hơn nhiều so với các lực lượng quân đội trong những thập kỷ trước. Nga được cho là đã huy động cả quân đội chính quy, lính nghĩa vụ, các đơn vị thuộc tập đoàn quân sự tư nhân Waggner để tiến hành hoạt động ở các khu vực đô thị. Chưa kể, Moscow có ưu thế lớn về máy bay trực thăng, tên lửa đất đối đất, đạn pháo, xe tăng và thiết giáp. Đặc biệt, pháo binh và tên lửa mang lại cho Nga khả năng tấn công mạnh mẽ, đồng thời bù đắp cho sự thiếu hụt về nhân lực.

Giới phân tích cho rằng, cách tốt nhất để tiến hành các hoạt động tấn công vào một trung tâm đô thị là giành quyền kiểm soát khu vực này trước khi đối phương kích hoạt hệ thống phòng thủ. Để làm được điều đó, quân đội mỗi nước phải thực hiện những cuộc tấn công dữ dội và liên tục. Nhưng kế hoạch này cũng đi kèm với những rủi ro nhất định. Nga từng tiến hành các cuộc tấn công chớp nhoáng trên bộ kết hợp với những cuộc tấn công từ trên không nhằm chiếm giữ những thành phố quan trọng của Ukraine, song gặt hái được rất ít thành công do hạn chế về lực lượng cũng như vấp phải sự phòng thủ và phản công mạnh mẽ của Ukraine.

Sau đó Nga đã thay đổi chiến thuật, sử dụng một loạt máy bay không người lái (UAV) cảm tử Geran-2 được cho là có nguồn gốc từ UAV Shahed-136 do Iran sản xuất và UAV Lancet do nước này sản xuất với số lượng lớn để tấn cong các thành phố lớn của Ukraine

Những UAV cảm tử đã mang lại cho Moscow giải pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí thay thế cho máy bay không người lái cũng như tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo đắt đỏ. Chúng được cho là đang làm cạn kiệt kho dự trữ tên lửa không đối không vốn đã khan hiếm của Ukraine.

Trong chiến tranh hiện đại, hầu như tất cả các cấp độ từ chiến thuật, tác chiến và chiến lược, đều quy tụ ở môi trường đô thị nơi cơ sở hạ tầng quân sự, kinh tế và chính trị quan trọng tồn tại trong cùng một không gian. Cả các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự của Nga và Ukraine đều nhận thức được điều này và do vậy, việc kiểm soát các trung tâm đô thị của Ukraine là mục tiêu chính của cả hai bên.

Cuộc xung đột cũng đã xác minh nhiều bài học rút ra từ Thế chiến 2 về tầm quan trọng của chiến tranh đô thị và cách tiến hành thành công. Dù chưa rõ những diễn biến tương lai của cuộc xung đột nhưng rõ ràng, việc chiến đấu trong đô thị sẽ tiếp tục quyết định các lựa chọn chiến lược của hai bên.

Có thể nói, ngay từ đầu giai đoạn đầu, tác chiến đô thị đã là chìa khóa cho việc lập kế hoạch và ra quyết định về chiến thuật và chiến lược quân sự cũng như chính trị của các bên. Xung đột giữa Ukraine và Nga đã tái khẳng định rằng tác chiến đô thị là trung tâm của chiến tranh hiện đại và sẽ tiếp tục như vậy./.

Động cơ của Mỹ khi can dự sâu hơn vào cuộc xung đột Nga-Ukraine

VOV.VN - Các chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng, cam kết của Mỹ cung cấp xe tăng chiến đấu chủ lực M1 Abrams cho Ukraine trong thời gian gần đây là phản ứng nhanh chóng đối với một vấn đề nghiêm trọng: Ukraine đang dần mất lợi thế trong cuộc xung đột.