Tổng thống Obama và nỗ lực cuối cùng giảm số tù nhân tại Guantanamo

Các quan chức Mỹ ngày 4/1 cho biết, nước này sẽ chuyển giao 4 tù nhân từ nhà tù quân sự tại Vịnh Guantanamo tới Saudi Arabia trong 24 giờ tới. Đây được một phần trong nỗ lực cuối cùng của Tổng thống Mỹ Barak Obama giảm số lượng tù nhân tại Guantanamo,  bất chấp sức ép từ Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump kêu gọi dừng hoạt động này.

Quốc kỳ Mỹ phía sau hàng rào dây thép gai bao quanh nhà tù trên Vịnh Guantanamo. Ảnh Reuters

Đây sẽ là đợt chuyển giao đầu tiên trong kế hoạch của ông Obama chuyển giao khoảng 19 tù nhân tới ít nhất 4 nước bao gồm Italy, Oman, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) trước khi ông Donald Trump nhậm chức vào 20/1. Nếu các đợt chuyển giao cuối cùng này diễn ra theo kế hoạch, chỉ có khoảng 40 tù nhân ở lại Guantanamo.

Thông báo trên được người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest đưa ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump bình luận trên trang mạng cá nhân cho rằng, không nên đưa tù nhân ra khỏi Guantanamo.

Theo ông Trump, đó là những đối tượng cực kỳ nguy hiểm và không nên để những đối tượng này tái tham chiến trên chiến trường. Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump cũng đã phản đối kế hoạch đóng cửa nhà tù Guantanamo, đồng thời cam kết sẽ tiếp tục giữ nguyên hiện trạng của nhà tù, là nơi tiếp tục giam cầm những tội phạm nguy hiểm.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc những bình luận của ông Trump có ảnh hưởng đến quyết định của chính phủ hay không, người phát ngôn Nhà trắng Josh Earnest khẳng định, việc chuyển giao tù nhân sẽ được tiếp tục cho đến khi ông Trump nhậm chức.

“Đây là một phần trong kế hoạch mà chúng tôi đã thực hiện nhiều năm qua để giảm số tù nhân tại Guantanamo. Những bình luận của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không ảnh hưởng đến kế hoạch này. Ông Trump sẽ có cơ hội thực hiện chính sách mà ông cho rằng hiệu quả nhất khi ông nhậm chức vào ngày 20/1”, ông Earnest nói.

Kể từ khi bước chân vào Nhà Trắng năm 2008, Tổng thống Obama đã đặt mục tiêu đóng cửa Nhà tù Guantanamo và coi đây là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối nội trước khi rời nhiệm sở.

Tuy nhiên, ông Obama đã vấp phải nhiều rào cản chính trị và pháp lý để thực hiện cam kết này. Ông Obama muốn số tù nhân còn lại được đưa đến các cơ sở giam giữ của Mỹ nằm sâu trong lục địa. Tuy nhiên, các nghị sĩ Cộng hòa nắm quyền kiểm soát lưỡng viện Quốc hội Mỹ luôn phản đối chủ trương này, với lý do việc đưa các phần tử khủng bố vào giam giữ bên trong lãnh thổ Mỹ là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Các số liệu của Cơ quan tình báo quốc gia cho thấy,  30% số tù nhân bị tình nghi quay lại tham gia các hoạt động khủng bố.

Với cam kết đóng cửa nhà tù không trở thành hiện thực, chính quyền của Tổng thống Obama thời gian qua tập trung vào việc cắt giảm số lượng tù nhân tại đây, chuyển giao tù nhân ra nước ngoài.

Bảo vệ quyết định của mình, ông Obama cho rằng, nhà tù này là đi ngược lại lợi ích của Mỹ và là một công cụ tuyển dụng cho các nhóm khủng bố. Theo thống kê, chi phí dành cho nhà tù tốn khoảng 400-450 triệu USD/năm. Nhà tù này cũng bị dư luận quốc tế lên án về cách đối xử tàn bạo đối với những người bị giam giữ, trong đó có cả các biện pháp tra khảo dã man./.