New York Times: Căng thẳng trên biển Đông là do Trung Quốc khơi mào

Động thái này khiến các nước trong khu vực cảm nhận rõ ràng nguy cơ thực sự từ những lời tuyên bố chủ quyển với dã tâm mở rộng lãnh thổ của Trung Quốc.

Giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc ngày 2/5 đã neo lại bên trong Vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông. Sau khi Việt Nam lên tiếng phản đối, Trung Quốc đã đưa 80 tàu tiến đến khu vực này và Việt Nam cũng điều tàu kiểm ngư đến để ngăn cản hoạt động trái phép của giàn khoan này.

Tàu Trung Quốc dùng vòi rồng tấn công tàu Việt Nam

Tình hình trở nên đặc biệt nghiêm trọng vào ngày 7/5, khi Việt Nam đưa ra các bằng chứng cho thấy tàu Trung Quốc đã liên tục đâm và dùng vòi rồng tấn công tàu Việt Nam.

Ngay sau đó, ngày 8/5 một quan chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngang ngược tuyên bố tàu Việt Nam đã đâm tàu Trung Quốc tới 171 lần trong 4 ngày vừa qua và cho rằng việc tàu Trung Quốc sử dụng vòi rồng là một hành động kiềm chế tối đa bởi vì khu vực giàn khoan đang hoạt động rõ ràng là thuộc vùng lãnh thổ của Trung Quốc.

Tuy nhiên, những lời tuyên bố của Trung Quốc hầu như không mấy thuyết phục bởi hành động cố ý leo thang căng thẳng của Trung Quốc sẽ không xảy ra nếu Trung Quốc không cố ý đưa giàn khoan vào vùng biển của Việt Nam.

Việt Nam nói rằng giàn khoan này đã hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam mà theo Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), Việt Nam có toàn quyền khai thác các tài nguyên khoáng sản tại đây.

Trong khi đó, để bác bỏ luận điểm này của Việt Nam, Trung Quốc lại “hùng hồn” tuyên bố chủ quyền lên hầu hết biển Đông, một tuyến đường giao thương quan trọng trên thế giới.

Tuyên bố này của Trung Quốc khiến nước này xung đột với nhiều quốc gia khác như Philippines, Brunei và Malaysia, những nước cũng đang có những tranh cãi xung quanh chủ quyền một số vùng biển và đảo trong khu vực biển Đông.

Sau khi liên tục bị các nước trên thế giới lên án, ngày 8/5, Trung Quốc đã đề nghị Việt Nam đàm phán với mình nhưng lại ra yêu sách đòi Việt Nam rút các tàu về.

Trước đó, tháng 3/2014, Philippines - nước thường xuyên có tranh chấp về các quần đảo với Trung Quốc trên biển Đông, đã kiện Trung Quốc ra Toà án Quốc tế tại La Hay, Hà Lan vì lý do Trung Quốc đã vi phạm UNCLOS.

Dù là nước đã ký vào Công ước này, Trung Quốc đã bất chấp luật pháp quốc tế trong rất nhiều vấn đề liên quan đến tranh chấp lãnh thổ. Nếu thực sự Trung Quốc tin rằng họ có quyền đặt giàn khoan trong vùng biển của Việt Nam, lẽ ra họ không nên sợ hãi việc đưa ra những bằng chứng cụ thể bảo vệ quan điểm của mình lên Toà án quốc tế có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp nói trên.

Trong bối cảnh Trung Quốc đang gia tăng những hành động gây hấn như vậy, Việt Nam và các nước láng giềng cần phải đoàn kết hơn nữa và thống nhất trong hành động.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 24, các nước ASEAN cần phải thiết lập một cơ chế ứng phó chung bao gồm cả việc ủng hộ đưa các vụ tranh chấp lãnh hải ra Toà án Quốc tế tại La Hay và dừng mọi việc tham gia vào các dự án thăm dò dầu khí với Trung Quốc./.