Ông Obama chịu sức ép trong và ngoài nước về vấn đề hạt nhân Iran

Trong khi đó, tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ- Hội đồng hợp tác Vùng Vịnh hôm qua tại Washington, Tổng thống Obama tiếp tục phải đưa ra các cam kết an ninh nhằm xoa dịu các đồng minh Arab về một thỏa thuận hạt nhân với Iran trong tương lai.

Với tỉ lệ áp đảo 400 phiếu thuận và 25 phiếu chống, hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua “Dự luật rà soát hiệp định hạt nhân với Iran”. Dự luật quy định Nhà Trắng không được dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Iran trong vòng ít nhất 30 ngày, khi các nhà lập pháp đang trong quá trình xem xét hiệp định cuối cùng mà Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc cùng với Đức) và Iran có thể đạt được từ nay đến hạn chót ngày 30/6. 

Dự luật cũng đặt điều kiện nếu các nghị sỹ không chấp nhận hiệp định thì Tổng thống Obama sẽ bị mất quyền bãi bỏ mọi biện pháp trừng phạt kinh tế mà Quốc hội Mỹ áp đặt đối với Iran. Kết quả này được nhìn nhận như một thất bại của Nhà Trắng.

Nhiều tháng qua, Nhà Trắng đã nhiều lần lên tiếng phản đối nỗ lực của Quốc hội Mỹ nhằm có được quyền xem xét thỏa thuận hạt nhân với Iran, cảnh báo yêu cầu này có nguy cơ làm đổ vỡ tiến trình đàm phán hạt nhân hiện nay giữa Mỹ cùng các cường quốc khác với Iran.

Trong cuộc bỏ phiếu với tỉ lệ phiếu thuận áp đảo tuần trước, Thượng viện Mỹ cũng đã thông qua dự luật này. Theo Thượng nghị sĩ Mỹ Ben Cardin, dự luật này là cách duy nhất để Quốc hội có thể ngăn chặn một thỏa thuận “tồi” với Iran.

Ông Cardin nói: “Chúng tôi hiểu rằng nước Mỹ sẽ mạnh hơn khi các bên hợp tác cùng nhau cũng như thể hiện vai trò thích hợp của quốc hội trong vấn đề này. Việc thông qua dự luật này sẽ giúp ngăn chặn Iran trở thành một nước sở hữu vũ khí hạt nhân và chúng tôi ưu tiên thực hiện điều này thông qua các giải pháp ngoại giao”.

Trong một thông điệp cứng rắn gửi tới Iran, Hạ viện Mỹ hôm qua cũng thông qua dự luật kêu gọi Tổng thống Obama tăng cường trừng phạt tài chính chống lại nhóm Hezbollah tại Lebanon, mà Mỹ cáo buộc có liên hệ với Iran.

Không chỉ đối mặt với sức ép từ quốc hội Mỹ, Tổng thống Obama cũng đang phải tiếp tục trấn an mối lo ngại từ các đồng minh Vùng Vịnh Arab cũng như Israel. Lãnh đạo nhiều nước Vùng Vịnh lo ngại, dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt sẽ cho phép Iran tăng cường hỗ trợ tài chính cho các nhóm phiến quân Shi’ite tại những nước bất ổn như Syria, Yemen, Iraq và Lebanon.

Tại hội nghị thượng đỉnh khá hiếm hoi giữa Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh và Mỹ hôm qua, Mỹ thông báo những biện pháp tăng cường khả năng quốc phòng của các nước này, bao gồm nâng cấp hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo, tăng cường an ninh hàng hải và mạng, bán vũ khí và tăng cường các cuộc diễn tập quân sự chung. Ông Obama cũng cho biết sẽ xem xét sử dụng lực lượng quân sự để bảo vệ những nước này và đối phó với các hoạt động gây mất ổn định của Iran trong khu vực.

Ông Obama nói: “Mỹ chuẩn bị hợp tác với các nước thành viên Vùng Vịnh nhằm răn đe hoặc đối đầu với bất cứ mối đe dọa nào đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của các nước Vùng Vịnh và vi phạm Hiến chương Liên Hợp Quốc. Với những hành động như vậy, Mỹ sẵn sàng hợp tác với các đối tác Vùng Vịnh, hành động khẩn cấp để đưa ra biện pháp thích hợp, sử dụng các biện pháp tập thể, bao gồm việc sử dụng lực lượng quân sự quốc phòng”.

Sức ép trong nội bộ nước Mỹ cùng các đồng minh bên ngoài làm phức tạp thêm các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa nhóm P5+1 và Iran tại Viên ( Áo). Tại cuộc họp lần này, các nhà đàm phán đang cố gắng giải quyết những vấn đề còn tồn đọng trước hạn chót 30/6 tới.

Mặc dù bày tỏ khá lạc quan về việc các bên có thể đạt được một thỏa thuận hạt nhân vào phút chót, nhưng Iran cũng cảnh báo, yếu tố trong và ngoài nước Mỹ có thể ngăn cản các bên tiến tới một thỏa thuận hạt nhân. Sau cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện Mỹ tuần trước về dự luật, Iran cáo buộc các nghị sĩ Mỹ đang phát động một "cuộc chiến tâm lí” nhằm vào các nhà đàm phán Iran./.