Trung Quốc đang đánh mất uy tín của chính mình

Phần 1 “Cách đối phó của Việt Nam với Trung Quốc đã kịp thời, phù hợp”, chúng tôi đã phỏng vấn Luật sư, Tiến sĩ Trần Công Trục, Nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ về hành động hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 tại Biển Đông. Sau đây là phần cuối của cuộc phỏng vấn.

PV: Hội nghị cấp cao ASEAN 24 diễn ra tại Myanmar đã đưa ra tuyên bố về Biển Đông yêu cầu Trung Quốc tuân thủ Tuyên bố ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC) và luật pháp quốc tế. Xin ông cho biết, có khi nào Trung Quốc sẽ bất chấp nỗ lực của ASEAN, từ  chối việc thỏa thuận về Bộ qui tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hay không?

Tiến sĩ Trần Công Trục

PV: Tiến sĩ Trần Công Trục: Khi tôi nhận được tin ASEAN 24 đưa ra tuyên bố như vậy tôi đã rất vui mừng. Có lẽ mỗi người dân Việt Nam đều vui mừng vì đây là câu trả lời đanh thép, mạnh mẽ trước hành động sai trái của Trung Quốc. Vui mừng còn là vì gần đây nội bộ ASEAN vì sự kiện này đã bắt đầu có tiếng nói đồng thuận.

Hội nghị ASEAN 24 đã có tuyên bố rất mạnh mẽ để phê phán hành động của Trung Quốc. Tôi cho đấy là thành công cực lớn và tôi nghĩ rằng đấy mới chính là nguyện vọng, điều chúng ta mong muốn, đấy mới là sức mạnh của chúng ta, sức mạnh trong cộng đồng của khu vực này trước hành động bất chấp luật pháp của Trung Quốc. Đây cũng là thông tin hết sức quan trọng. Chúng ta cần phải phát huy điều này, mạnh mẽ hơn nữa, rộng rãi hơn nữa.

PV: Trong bối cảnh đó, theo ông Việt Nam đã có đủ điều kiện để kiện Trung Quốc lên Tòa án quốc tế?

Tiến sĩ Trần Công Trục: Quá đủ và quá đúng. Các bạn nên nhớ rằng trong nội dung của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh nói chuyện với người đồng cấp của phía bên Trung Quốc nhấn mạnh rằng Việt Nam sẵn sàng áp dụng các biện pháp cần thiết và thích hợp để chống lại những hành động xâm phạm đến quyền tài phán chính đáng của Việt Nam. Nhưng Việt Nam rất tha thiết mong rằng cả 2 bên có thể giải quyết sự việc bằng các biện pháp hòa bình như đàm phán đa phương, song phương, và giải quyết bằng các biện pháp khác.

>> Đọc thêm: Tàu Trung Quốc hung hăng, ngang ngược, Việt Nam kiên trì kiềm chế

Điều này có nghĩa là chúng ta đang muốn nói với Trung Quốc và thế giới rằng Việt Nam sẵn sang áp dụng mọi biện pháp hòa bình trong đó có biện pháp chúng ta phải sử dụng các cơ quan tài phán quốc tế trong phạm vi, nội dung, thủ tục mà Công ước Luật biển của Liên Hợp Quốc năm 1982 đã quy định và đã cho phép. Tôi cho rằng đó là điều hiển nhiên có thể làm được trong vụ việc này.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tham dự HNCC ASEAN 24 tại Myanmar (Ảnh: Đức Tám)

Chúng ta cũng có thể kiện việc áp dụng và giải thích công ước sai của Trung Quốc như Philipines và đã được sự đồng tình của quốc tế và cơ quan tài phán quốc tế đang thụ lý vấn đề này.

PV: Mỗi người dân Việt Nam đều rất bất bình trước hành động sai trái của phía Trung Quốc và sẽ quyết tâm bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình?

Tiến sĩ Trần Công Trục: Mỗi người dân Việt Nam yêu nước đều lo lắng trước vận mệnh đất nước, sự lo lắng băn khoăn đó là điều dễ hiểu, và chúng ta cũng rất mong rằng ngọn lửa tinh thần đó luôn luôn tồn tại và cháy mãi trong người dân Việt Nam. Vấn đề quan trọng làm sao chúng ta khơi dậy được ngọn lửa đó cháy đúng thời điểm, đúng nơi đấy là điều mà các nhà quản lý chúng ta rất lo lắng.

Điều này thực ra rất tự nhiên, tôi nghĩ rằng tuy chúng ta băn khoăn lo lắng, nhưng với những điều chúng ta đã làm (không phải chỉ với vụ việc gần đây) trong việc giải quyết tranh chấp biên giới, lãnh thổ Việt Nam – Trung Quốc và thành công. Hiện nay chúng ta đang tiếp tục thực hiện và phát huy những điều chúng ta đã làm. Đấy là chúng ta giải quyết một cách mềm mỏng, thật lòng, cầu thị  và nghiêm túc thực thi luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển.

Tôi cho rằng những điều chúng ta đã làm là đã có thành công nhất định và thậm chí để lại nhiều bài học quốc tế cho những điều đã làm. Chúng ta vẫn tiếp tục làm như thế và chúng ta có thể thấy rằng người Việt Nam đã luôn luôn bình tĩnh, kiên trì, nhẫn nại, kiềm chế để làm sao giải quyết được quyền và lợi ích chính đáng của chúng ta và không làm ảnh hưởng đến hòa bình và an ninh của khu vực. Chúng ta sống vì chúng ta nhưng chúng ta nghĩ đến bạn bè, những đồng loại của chúng ta, thậm chí chúng ta muốn bảo vệ uy tín của Trung Quốc và muốn duy trì quan hệ đó-chứ không phải chúng ta làm vì bản thân chúng ta.

Xin nói rằng lịch sử người Việt Nam chúng ta rất mềm mại, kiên trì, nhẫn nại, nhưng có giới hạn chứ không phải vô điều kiện. Chúng ta phải cương quyết sự nhất quán, lập trường cứng rắn trong chuyện này. Khi sự việc đi quá xa và đẩy chúng ta đến tình huống không thể chịu đựng được thì chúng ta sẽ có những biện pháp khác để bảo vệ những thành quả mà cha ông chúng ta đã để lại.

Giàn khoan Hải Dương 981 tại Biển Việt Nam

Chúng ta cần phải tin tưởng điều đó, và để bình tĩnh xử lý một cách khôn khéo và hiệu quả một vấn đề phức tạp.

PV:  Dư luận cho rằng hành động của Trung Quốc đang gây mất lòng tin cho chính người dân Trung Quốc?

Tiến sĩ Trần Công Trục: Đúng như vậy. Việc làm của Trung Quốc tuy rất khôn khéo, rất mưu mẹo nhưng khi làm một việc gì không có chính nghĩa, không đúng chắc chắn sẽ có những sơ hở. Hậu họa nhãn tiền chúng ta có thể thấy dư luận phẫn nộ trước việc làm của Trung Quốc, thậm chí có những tiếng nói tri thức. Hình ảnh Trung Quốc trước đây họ đã tuyên bố với thế giới rằng Trung Quốc muốn phát triển hòa bình, muốn làm bạn, giữ tình hữu nghị với các bạn láng giềng. Với những hành động đó thì tôi nghĩ rằng người ta sẽ nhìn ra được bộ mặt thật của Trung Quốc và Trung Quốc cũng nên nghĩ đến uy tín của họ trên thế giới. Thế giới ngày nay là thế giới văn minh, hiện đại chứ không phải thế giới mông muội, muốn gì được nấy, dùng sức mạnh có thể áp đặt được.

Tôi mong rằng các bạn Trung Quốc của chúng ta cần phải tính toán lại bước đi của mình để làm sao đó vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ tốt đẹp này, giữ được uy tín của mình với tư cách là một nước lớn

PV: Xin cảm ơn ông./.