Bầu cử ở miền đông Ukraine có thể làm thỏa thuận hòa bình sụp đổ

Sau khi Cộng hòa nhân dân Lugansk tự xưng và Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng công bố kết quả bầu hội đồng lập pháp và người đứng đầu tại hai vùng lãnh thổ ở miền Đông Ukraine, cộng đồng quốc tế tiếp tục có những ý kiến trái chiều về vấn đề này. 

Một người thuộc quân đội phe đối lập đi bỏ phiếu ở thành phố ven biển Novoazovsk. (Ảnh: Reuters)

Tổng thống Ukraine Poroshenko tuyên bố nội các an ninh nước này sẽ xem xét lại thỏa thuận ngừng bắn với phe đối lập, sau cuộc bầu cử gây tranh cãi. Rõ ràng, cuộc bầu cử ở miền Đông Ukraine, vốn được Nga ủng hộ, đang đẩy thỏa thuận tại Minsk giữa Tổ chức an ninh và hợp tác châu Âu, Nga và Ukraine đến bờ vực sụp đổ và câu hỏi lớn được đặt ra là các bên liên quan sẽ làm gì đã cứu vãn thỏa thuận này. 

Ngày 3/11, Tổng thống Ukraine Poroshenko đã lên án cuộc bầu cử ở miền Đông là một trò hề, tái khẳng định rằng, cuộc bầu cử này đã vi phạm thỏa thuận ở Minsk ngày 5/9 vừa qua, nhằm mở đường cho một giải pháp về vấn đề ly khai tại miền Đông.

Tổng thống Ukraine Poroshenko cảnh báo sẽ xóa bỏ một kế hoạch hòa bình với phe đối lập nước này, trong đó bao gồm cả qui chế đặc biệt, cho phép các khu vực Donetsk và Lugansk tự giải quyết các vấn đề trong khu vực. Vấn đề này sẽ được thảo luận tại cuộc họp của Hội đồng an ninh và quốc phòng Ukraine vào ngày 4/11.

Tổng thống Ukraine Poroshenko nói: “Cuộc bầu cử trò hề này đã vi phạm nghiêm trọng thỏa thuận tại Minsk hôm 5/9. Thỏa thuận Minsk qui định tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ tại địa phương đựa trên luật pháp Ukraine. Chúng tôi đã cho họ cơ hội. Tuy nhiên, cuộc bầu cử ngày 2/11 đang đe dọa tới tiến trình hòa bình. Ukraine sẽ không bao giờ công nhận cuộc bầu cử này. Ukraine luôn tôn trọng tinh thần của thỏa thuận Minsk. Tuy nhiên, nếu như các bên khác vi phạm thỏa thuận này thì chúng tôi buộc phải thay đổi kế hoạch hành động”.

Chính quyền Ukraine cho rằng, thỏa thuận ở Minsk mà các bên đạt được ngày 5/9 vừa qua chỉ cho phép tổ chức các cuộc bầu cử địa phương theo luật pháp Ukraine, không cho phép phe đối lập tự ý tổ chức bầu cử nhằm củng cố quyền lực, tách xa khu vực này khỏi chính quyền Ukraine.

Quan điểm này được chính phủ Mỹ lặp lại trong một tuyên bố được đưa ra tại Nhà Trắng, trong đó cáo buộc cuộc bầu cử là bất hợp pháp. Người phát ngôn Hội đồng an ninh quốc gia Nhà Trắng, ông Bernadette Meehan cảnh báo, chính phủ Mỹ có thể tiếp tục thúc đẩy các biện pháp trừng phạt chống lại Nga nếu như nước này vi phạm thỏa thuận tại Minsk thông qua việc tìm cách hợp pháp hóa cuộc bầu cử.

Trong khi đó, nhiều nước như Bungary, Latvia, Litva, Gruzia, Italy, Pháp và Đức cũng thể hiện "quan ngại sâu sắc" về cuộc bầu cử ở Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng và Cộng hòa nhân dân Lugansk tự xưng. Các nước này cho rằng cuộc bầu cử không chỉ đi ngược lại luật pháp hiện hành của Ukraine và những thỏa thuận mà các bên xung đột tại quốc gia Đông Âu này đạt được tại Minsk (Belarus) hồi tháng 9 vừa qua, mà còn không giúp tìm kiếm được giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng Ukraine.

Hiện chính quyền Ukraine và phương Tây đang tìm cách thuyết phục Nga không công nhận kết quả bầu cử ở miền Đông Ukraine. Tuy nhiên, phía Nga, mặc dù không đề cập đến việc chính thức công nhận kết quả bầu cử ở miền Đông Ukraine, song nhấn mạnh rằng, các nhà lãnh đạo mới ở miền Đông cần phải ưu tiên đối thoại với chính quyền Kiev.

Người phát ngôn cơ quan đại diện thường trực Nga tại Liên Hợp Quốc Alexei Zaisev ngày 3/11 tuyên bố Nga không ủng hộ các dự thảo tuyên bố được đề xuất tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về bầu cử tại miền Đông Ukraine do dự thảo này không thỏa đáng. Theo đó, Nga sẽ ngăn chặn việc thông qua tuyên bố của Chủ tịch Hội đồng Bảo an lên án các cuộc bầu cử tại Lugansk và Donetsk./.