Liên đoàn Arab trông chờ nhiều hơn ở Mỹ trong chiến lược chống IS

Tại cuộc họp tai Cairo, Ai Cập, Ngoại trưởng các nước Liên đoàn Arab đã bỏ phiếu nhất trí thúc đẩy “tất cả các biện pháp cần thiết để chống lại Nhà nước Hồi giáo tự xưng và hợp tác với cộng đồng quốc tế cũng như khu vực nhằm đánh bại nhóm phiến quân đang hoành hành tại Iraq và Syria này.

Liên đoàn Arab cũng tán thành Nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hồi tháng 8 kêu gọi các nước thành viên “hành động để ngăn chặn các tay súng nước ngoài tham gia hoặc tài trợ tiền bạc hoặc các hình thức hỗ trợ khác dành cho các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Iraq và Syria”.

Cuộc họp của Liên đoàn Arab tại Cairo (Ảnh Arabia Today)

Tổng Thư ký Liên đoàn Arab Nabil Al-Araby cho biết: “Sau khi xem xét vấn đề này, chúng tôi khẳng định lập trường then chốt của các nước Arab là đưa ra các biện pháp cần thiết để đảm bảo an ninh cho khu vực và ngăn chặn mọi tổ chức khủng bố, bao gồm nhóm Nhà nước Hồi giáo. Chúng ta sẽ không để những tổ chức khủng bố này mở rộng hoạt động tội ác cực đoan trong khu vực”.

Theo Tổng thống Obama thì “Liên minh chủ chốt” chống nhóm Nhà nước Hồi giáo sẽ phối hợp các cách tiếp cận, từ không kích các mục tiêu của Nhà nước Hồi giáo tự xưng ở Iraq đến tài trợ vũ khí cho các lực lượng chống nhóm phiến quân này, đồng thời ngăn chặn nguồn cung tài chính phi pháp cho các tay súng Nhà nước Hồi giáo thông qua việc bán dầu lửa ra thị trường chợ đen.

Tuy nhiên, các nước Liên đoàn Arab trông chờ nhiều hơn và cụ thể hơn thế. Thực tế cũng chưa có quốc gia Arab nào ký vào cam kết tham gia “Liên minh chủ chốt” chống nhà nước Hồi giáo do Mỹ cùng 9 nước khác lập ra.

Một quan chức giấu tên của Liên đoàn Arab cho biết, “chừng nào các nước trong khu vực chưa thấy 1 chiến lược cụ thể về việc làm thế nào đạt được mục tiêu chặn đứng nhóm Nhà nước Hồi giáo, thì chừng đó vẫn còn rất khó khăn để tập hợp các nước trong khu vực tham gia cuộc chiến này”.

Hiện chưa rõ “mọi biện pháp cần thiết để chống nhóm Nhà nước Hồi giáo” mà Liên đoàn Arab đề cập có bao gồm việc tham chiến ở Syria và Iraq hay không. Tổng thư ký Liên đoàn Arab Al-Araby cho biết, một hành động quân sự chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo có thể được triển khai dưới sự bảo trợ của Liên đoàn Arab thông qua hiệp ước phòng thủ chung.

Tuy nhiên, lãnh đạo các nước Arab vẫn tiếp tục hối thúc chính quyền của Tổng thống Obama làm sáng tỏ các biện pháp quân sự, tài chính và ngoại giao để chuẩn bị cho 1 cuộc chiến tổng lực chống nhóm phiến Hồi giáo dòng Sunni này trước khi ký vào bất cứ thỏa thuận liên quân nào do Mỹ dẫn đầu.

Bên cạnh đó, các nước đi đầu trong Liên đoàn Arab, cũng là những quốc gia theo đạo Hồi dòng Sunni như Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất và Jordan mong muốn Nhà Trắng cam kết truy quét các nhóm phiến quân Hồi giáo ở những nước khác như Libya, Ai Cập, Tunisia.

Sỡ dĩ có sự hoài nghi đối với chiến lược của Mỹ chống nhóm Nhà nước Hồi giáo là vì các quan chức Arab cho rằng vai trò của Washington ở khu vực Trung Đông đang ngày càng mờ nhạt.

Quan chức Saudi Arabia không ít lần công khai đổ lỗi sự trỗi dậy của nhóm Nhà nước Hồi giáo là do Tổng thống Obama đã không có sự can dự quyết liệt hơn vào Syria, cụ thể là hỗ trợ phe nổi dậy được cho là “trung lập” để nhóm Nhà nước Hồi giáo không thể lợi dụng kẽ hở quyền lực của những khu vực mà chính phủ Syria mất kiểm soát.

Chính phủ Saudi Arabia tin rằng, bước ngoặt khiến nhóm Nhà nước Hồi giáo trỗi dậy là khi Mỹ không đẩy mạnh công kích chính phủ Syria sau những cáo buộc quân đội trung thành với Tổng thống Bashar al-Assad sử dụng vũ khí hóa học hồi năm ngoái.

Saudi Arabia cùng Ai Cập và Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất thậm chí bắt đầu thể hiện sự độc lập hơn với Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố ở khu vực khi tiến hành không kích phiến quân ở Libya cuối tháng 8 dù quan chức các nước này không thừa nhận.

Ba nước này cũng cho rằng Washington đã đánh giá thấp mối đe dọa từ phong trào Anh em Hồi giáo và các chi nhánh của tổ chức này ở Trung Đông và Bắc Phi.

Trong khi đó, Mỹ lại đang nghi ngờ ngược lại rằng một số nước Arab đang tiếp tay cho nhóm Nhà nước Hồi giáo. Bộ Tài chính Mỹ bày tỏ lo ngại vì nguồn tài trợ cho hoạt động của nhóm Nhà nước Hồi giáo và Al-Qaeda lại đến từ các nước vùng vịnh Persian như Kuwait hay Qatar.

Tháng 8/2014, Bộ Tài chính Mỹ đã trừng phạt 3 tổ chức tài chính có trụ sở ở Kuwait vì tài trợ cho những nhóm khủng bố như Nhà nước Hồi giáo hay Al-Qaeda. Tuy nhiên, chính phủ Kuwait và Qatar đều bác bỏ cáo buộc liên quan đến hoạt động tài trợ khủng bố trên.

Bắt đầu từ tuần này, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và các quan chức cấp cao khác của chính phủ Mỹ sẽ liên tục đến khu vực Trung Đông để kêu gọi các nước Arab tham gia vào liên minh chống nhóm Nhà nước Hồi giáo do Mỹ dẫn đầu.

Tuy nhiên, việc Liên đoàn Arab sẽ tham gia đến đâu và đóng vai trò tích cực như thế nào trong cuộc chiến chống nhóm Nhà nước Hồi giáo phụ thuộc nhiều vào câu trả lời mà họ mong đợi khi Tổng thống Obama công bố kế hoạch cụ thể vào ngày 10/9 tới./.