Thỏa thuận toàn diện về vấn đề hạt nhân Iran vẫn còn xa

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry mới đây cho biết, cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran và các cường quốc sẽ sớm được nối lại, sau khi Iran tuyên bố rút khỏi cuộc đàm phán nhằm phản đối việc chính phủ Mỹ thông qua loạt biện pháp trừng phát mới đối với nước Cộng hòa Hồi giáo.                                                

Lò phản ứng của Nhà máy điện hạt nhân Bushehr của Iran (Ảnh: AP)

Phát biểu với báo chí tại Tel Aviv, Israel nhân chuyến thăm Trung Đông, Ngoại trưởng Mỹ J.Kerry cho biết, cuộc đàm phán đang tiến triển và các bên đang ở vào thời điểm cần phải tham vấn. Đa số đều mong chờ cuộc đàm phán sẽ được tiếp tục trong vài ngày tới.

Trước đó, Iran đã tuyên bố ngừng các cuộc đàm phán hạt nhân sau khi Chính phủ Mỹ công bố các biện pháp trừng phạt mới đối với một loạt công ty nước ngoài và cá nhân vì không tuân thủ các trừng phạt của Mỹ đang áp đặt lên ngành dầu khí Iran.

Động thái này của Mỹ khiến Iran tức giận, coi đó là một sự vi phạm thỏa thuận Geneva vừa đạt được tháng trước.

Trong nỗ lực trấn an cộng đồng quốc tế, cũng như Iran trước nguy cơ đổ vỡ của các nỗ lực đàm phán, chính phủ Mỹ ngày 13/12 cũng khẳng định, quyết định này chỉ dựa trên những lệnh trừng phạt hiện hành và sẽ không vi phạm hay ảnh hưởng đến thỏa thuận hạt nhân sơ bộ giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực  Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức).

Chính quyền Mỹ cũng thúc giục các nghị sĩ Quốc hội kiềm chế không đưa ra thêm bất kỳ biện pháp trừng phạt mới nào liên quan đến vấn đề hạt nhân Iran. Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách các vấn đề chính trị Wendy Sherman nói: “Chúng tôi tin rằng, giờ không phải lúc đưa ra các biện pháp trừng phạt mới, việc này có nguy cơ phá hoại các bước đi đầu tiên nhiều triển vọng, gây tan rã mối quan hệ với các đồng minh của chúng ta và chia rẽ liên minh trong việc thúc đẩy các biện pháp trừng phạt một cách có hiệu quả”.

Dù các nghị sĩ hàng đầu thuộc Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ đã nhất trí hoãn gia tăng trừng phạt mới đối với Iran và những tuyên bố trấn an mới đây của chính quyền Mỹ đã tạm thời giúp hạ nhiệt căng thẳng với quốc gia Hồi giáo, song theo các nhà phân tích, đây chỉ là biện pháp tạm thời khi nhiều nghị sĩ Mỹ tiếp tục theo đuổi các biện pháp cứng rắn với Iran.

Việc Mỹ và Iran triển khai hàng loạt động thái sưởi ấm quan hệ là một tín hiệu tích cực, với kết quả rõ ràng nhất là thỏa thuận hạt nhân tạm thời đạt được hồi cuối tháng 11 vừa qua. Tuy nhiên, những quan điểm cứng rắn trong chính quyền Mỹ không những làm gia tăng những bất đồng trong nội bộ nước Mỹ, mà còn đẩy Iran và Mỹ vào thế đối đầu hơn nữa.

Bởi thỏa thuận tạm thời đạt được vẫn chưa giải quyết được những mâu thuẫn cốt lõi” trong quan hệ giữa Iran với phương Tây, đặc biệt liên quan tới hoạt động làm giàu urani. Tổng thống Iran Hassan Rowhani mới đây tuyên bố nước này sẽ tiếp tục hoạt động làm giàu urani bởi đây là quyền không thể chối cãi của nước này.

Lâu nay, Mỹ và các đồng minh phương Tây luôn cho rằng Iran đang tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân dưới vỏ bọc chương trình hạt nhân dân sự và yêu cầu nước này phải chấm dứt hoạt động làm giàu urani. Song Iran đã bác bỏ và khẳng định sẽ không từ bỏ các quyền hợp pháp của mình. Phó Chủ tịch Quốc hội Iran mới đây cũng cho rằng nếu phương Tây tin tưởng và thừa nhận quyền phát triển hạt nhân của Iran thì các cuộc đàm phán sẽ đạt tiến triển, nếu không sẽ là dấu chấm hết cho mọi chuyện./.